Privilegia Vojo al Lingvoscio: Esperanto

s s.

crq> o
p

8

►1

■i

S: 3
£

c; r
&8 p
E*

S a> 5
M O

“3 05 CJl

< o* a

H 11 *

g & | &

o So

3 2
&g
s g*

3

w
o 3

3.1

w o

3

o

1 ! I

3

a ^
o ^

o a

3 9

Valtatie kielitaitoon

45»p

A1 la studgvidanto

©

Ciuj rajtoj rezervitaj
1977

FONDUMO ESPERANTO
Helsinki

Kvara internacia eldono» 3000 ekz
Aliaj eldonoj:tri finnaj kaj du svedaj
Entute presitaj 22500 ekzempleroj

Presita en Finnfando de
Novoprint Oy
1977

Cu vi scias, ke la piej interesa kaj inteligenta maniero lerni
lingvon estas studi ĝian literaturon? La sencon de ciu nova vorto
oni divenas el ia kunteksto ati kontrolas per nur-unulingva vortaro.
Certe, tio estas generale apiikebla nur post baza studado, post
kiu la novaj vortoj ne plu aperas tro dense,

Ci tiu libro voias esti enkondukanto al tiu metodo. Ni kreas
ia kondicojn por gia aplikado de ia unua pago, sen antatfaj konoj:
la kvoto de novaj vortoj nenie superas 10 %. Ili estas ekeplikataj
per bildoj atl simboloj atl per klariga komento en jam lernitaj vor-
toj. Por rekapto de eventuale forgeeitaj sencoj ni rekomendas la
libron 'Oportuna vortaro de ordinara Esperanto ,r , rice ilustrita
vortaro por komencantoj. La plej oftaj vortoj eetae unuavice in.-
struataj, La intereso de la lernanto estas kaptata per la enhavo:
kontinua rakonto pri aventuroj de la herooj, bestetoj kiel simbo-
loj de homaj infanoj.

La kontinua legado kun malmulta ripetado progresas flue kaj
kiam la fino estaB atingita, la lernanto povas jam ekkapti esperan-
tan libron. Se li lernis ia tutan vortprovizon (ĉirkatt 1400 glosoj),
li povas eklegi ordinaran romanon. Li ne bezonos kontroli el Piena
Vortaro pli ol 4 % da novaj vortoj. Se iu iernanto tamen enkapi-
gis nur du trionojn de la glosaro, facila legolibro estas rekomen-
dinda kiel unua paso; ankaŭ baze de tiel limigita vortprovizo nur
ĉ. 5 % da novaj vortoj aperos en rekomendindaj tekstoj, Per ĉi
tiuj paeoj grade malfermigas al la lernanto la tuta esperanta lite-
raturo sen mekanika ellerno de vortlistoj kaj gramatikaj reguioj.

En tiu senco la libro estas uzebla por memstudado. Se vi
gvidas kurson, vi povas kompletigi la studadon per parolekzercoj.
Por tio vi povas utiligi la ekzercojn en nia leterkurso "Kores-
ponde laB ia Priviiegia vojo' 1 .

Se necese, la prononco estas lernebla per sondisko ail -bendo,
riceveblaj ĉe la eldoninto. Petu prospekton per la adreso FOND-
UMO ESPERANTO, Esperantotie 4, 02220 Iirislahti, Finnlando,

Bonan prosperon al viaj lernantoj deziras

La ailtoro,

PAĜO 1

Ĝapitro 1

1. LA KOKOJ

Jen koko» Jen granda koko. La
koko estas granda.

KEKO estas koko. RIKO estas
koko. Keko kaj Riko estas du ko-
koj. Keko estas malgranda koko.
Riko estas malgranda koko.

Estas unu granda koko kaj du
malgrandaj kokoj.

Unu granda koko kaj du mal-
grandaj kokoj estas tri kokoj.

Unu kaj unu estas du.

Du kaj unu estas tri.

La granda koko estas blanka.
Keko estas blanka koko. Riko ne
estas blanka. Riko estas nigra
koko.

Estas du blankaj kokoj kaj unu
nigra koko.

Unu granda koko estas blanka,
unu malgranda koko estas blanka
kaj unu malgranda koko estas
nigra.

KEKO RIKO
mal/grandaj kokoj

estas =

kaj &

du 2

granda: A

mal/granda A

unu 1

tri 3

1 + 1 = 2
2 + 1 = 3

□ ■

blanka nigra

ne

2-a ĈAPITRO

2-a PAĜO

PA60 3

CAPITRO 2

A estas granda

A E O U

estas grandaj

kok/ino

ankaŭ

sed

de

Jen estas la tn kokoj.

* * *

Koko: ^ kokoj: ^3

A ne estas granda, A estas mal-
granda. Nigra estas malblanka.

2. LA FAMILIO KOKO

Jen estas ovo kaj jen estas

kokino.

La granda koko kaj Keko estas
blankaj. Ankaŭ la ovo estas blanka.
Ankaŭ la kokino estas bianka.

La kokino estas granda sed la
ovo estas malgranda.

La kokino estas patrino. La
granda koko estas patro. Sed
Keko estas filo. Kaj Riko estas filo.
La malgrandaj kokoj estas filoj de
granda koko kaj granda kokino.

Jen estas malgranda kokino. An-
kaŭ la malgranda kokino estas
blanka. Sed la malgranda kokino
ne estas filo. ŝi estas filino de Patro
Koko kaj Patrino Kokino. Si estas
fratino de Keko. Li, Keko, estas
irato de la malgranda kokino.

»Keko» estas nomo de malgran-
da koko. Riko estas nomo de alia
koko. La nomo de la malgranda
kokino estas Konjo.

Keko estas frato de Riko, Riko
estas frato de Keko. Ili estas
fratoj unu de la alia. Ili estas
ankaŭ fratoj de Konjo. §i estas
fratino de Keko kaj Riko. Keko,
Riko kaj Konjo estas gefratoj.

La nomo de la patro estas Karlo
Koko. La nomo de la patrino estas
Ina Koko. Sinjoro Karlo Koko kaj
sinjorino Ina Koko estas la gepat-
roj de Keko, Riko kaj Konjo,

Keko estas filo de la gepatroj
Koko, Ankaŭ Riko estas filo de la
gesinjoroj Koko. Konjo estas filino
de la gepatroj Koko, Ili estas la
gefiloj de gesinjoroj Koko.

Gesinjoroj Koko kaj la gefiloj Ke-
ko, Riko kaj Konjo estas la familio
Koko. Ili estas la tuta familio.

KONJO

malgranda

kokino

ŝi (kokino, patrino,
filino)

li (koko, patro, filo)
nomo

unu kaj alia: Keko
kaj Riko

frato

fratino

ge/fratoj

ili = li + li, ŝi + ŝi,
li + ŝi

sinjoro sinjorino
ge/sinjoroj

familio - gepatroj

+ gefiloj

tuta: ili kaĵ ne
aliaj

3-a CAPITRO

4-a PAGO

PAĜO 5

ĜAPITRO 4

nur; ne
kvar —

kvin = 5

2 4-2 = 4
2 4-3-5

demando;
respondo:
kio?

kia?

estas aha

La tuta familio Koko estas la
du blankaj gepatroj, du blankaj
gefiloj kaĵ unu nigra filo. Nur Riko
estas nigra. Estas kvar blankaĵ ge-
kokoj kaj unu nigra koko. La fami-
lio estas kvin gekokoj: la gepatroj
kaj tri gefiloj.

« # m

Du kaj du estas kvar,

Du kaj tri estas kvin.

3. DEMANDOJ KAJ RESPONDOJ

D: Kio estas Keko kaj Riko?

R: Ili estas malgrandaj kokoj. Iii
estas fratoj.

D: Kio estas Konjo kaĵ Riko?

R: Iii estas gefratoj. Konjo estas
fratino de Riko kaj Riko estas
frato de Konjo.

D: Kio estas Keko kaj Riko kaj
Konjo?

R: Ui estas la gefiloj de patro
Koko kaj patrino Ina Koko,
Ili estas kokidoj.

kokido = filo de
koko, malgrŭnda
koko

».Demando: Kio estas Keko?

>.!» Respondo: Keko estas koko!

— -o ! Demando: Kio estas Konjo?

Respondo: Konjo estas kokino!

— -a! Demando: Kia estas Keko?

Respondo: Keko estas malgranda
kaĵ blanka.

Demando: Kia estas Riko?
Respondo: Riko esta*s malgranda
kaj nigra.

D: Kio estas la granda kokino?

R: ŝi estas patrino.

D: Kia Ŝi estas?

R: ŝi estas granda kaj blanka.

D: Kio estas patro kaj patrino?

R: Ili estas gepatroj.

D: Kio estas koko kaj kokino?

R: Ili estas gekokoj.

o: kio? koko kokino ovo patro patrino filo
filino nomo

a: kia? granda malgranda blanka nigra

4. KEKO KAJ RIKO KALKULAS

Keko staras kaj Riko sidas. Keko
demandas:

Kiom estas unu kaj unu?
Riko respondas:

Unu kaĵ unu estas du,

Keko demandas:

Kiom estas unu kaj du?

Riko respondas:

Unu kaĵ du estas tri,

Keko demandas:

Kiom estas du kaj du?

Keko staras,

Eiko sidas

detnandas: »...?»
respondas: *...!*

? = 1 + 2

D: kiom? R: 3!

4-a ĈAPITRO

6-a PAĜO

PAĜO 7

CAPITRO 5

? = 1 & 2

D: kio? R: nom-
broj!

nombroj: 1, 3, 7 &c

3=3 samaj

? = 3 + 3
3 + 3 = 5
mal/bona kalkulo

Kio? . TioJ

3 + 3 > 5
pli ol

sĉs 6

sep 7 = 6 + 1

4 < 5
mal/pli

5 > 4

Riko respondas:

Du kaj du estas kvar,

Demando: Kio estas unu kaj du?

Respondo: Unu estas nombro, du
estas nombro. Unu kaj du estas
nombroj.

Keko: Estas bona respondo. Kaj
kio estas 3 kaj 3?

Riko: 3 kaj 3 estas nombroj. Iii es-
tas du samaj nombroj.

Keko: Kaj kio estas 4 kaj 4 kaj 4?

Riko: Ui estas tri nombroj. Ui estas
samaj.

Keko: Sed kiom estas tri kaj tri?

Riko: Tri kaj tri estas kvin.

Keko: Tio ne estas bona respondo.
Tio estas malbona kalkulo.

Tri kaj tri estas pli ol kvin.
Tri kaj tri estas ses.

Riko: Sed kiom estas ses kaj unu?

Keko: Ses kaj unu estas sep. —
Kiom estas kvar kaĵ tri?

Riko (kaikulas): kvar, kvin, ses,
sep. Estas sep!

Keko: Bone! Kio estas pli, ses aŭ
sep?

Riko: Sep estas pli ol ses,

Keko: Kio estas malpli, kvar aŭ
kvin?

Riko: Kvar estas malpli ol kvin ;
kvin estas pli ol kvar.

Jen estas nigra tabulo. Keko sta-
ras apud la tabulo.

Jen estas tablo. Riko kaj Konjo
sidas apud la tablo, Ili sidas sur
bcnko.

Keko desegnas.

Jen estas streko. Keko desegnas
strekon. Li demandas:

Kio estas tio?

Riko respondas: Tio estas streko.

Keko desegnas unu strekon pli
kaĵ demandas: Kiom da strekoj
estas?

Konjo respondas: Estas du stre-
koj unu apud alia.

Keko diras: Jes, estas bone.Nun
estas du strekoĵ. Mi desegnas pli
da strekoj unu apud la alia. Kiom
estas nun?

Konjo: Nun estas kelkaj strekoj.
Estas tri aŭ kvar aŭ kvin strekoj.

sur apud

streko /

n:

li desegnas strekon
tio estas streko

kiom da strekoĵ?

// du strekoj!

diras: demandas,
respondas aŭ diras

jes mal/me
nun

Keko diras: mi de-
segnas Keko
desegnas

Kelkaj: 3 aŭ 4 aŭ 5
////

I

5-a ĈAPITRO

8-a PAĜO

ankoraŭ: pli kaj pli
diru!!

multaĵ: pii ol kvin
//////////

VISES

neniu = nul — 0
tie, sur la tabulo
unua — I dua = II

kie? sur la tabulo!

A

B

A estas super B
B est-as sub A

ĝi: la streko

Keko: Ankoraŭ mi desegnas stre-
kojn. Diru, Riko, kiom da strekoj
estas?

Riko: Estas multaj strekoj sur la
tabulo.

Keko: Nun mi viŝas la tabulon.
Kiom da strekoj estas nun?

Konjo: Estas neniu streko sur la
tabulo. Tie estas nul strekoj.

Keko: Nun mi desegnas du stre-
kojn. La unua streko estas granda,
la dua estas malgranda. Riko, diru,
kia estas la granda streko?

Riko: La granda streko estas
longa.

Keko: Kaj kia estas la malgran-
da streko?

Konjo: La malgranda streko es-
tas mallonga.

Keko: Kie estas la longa streko?

Riko: La longa streko estas sur
la tabulo, super la mallonga streko.

Keko: Kaj kie estas la mallonga
streko?

Konjo: Ĝi estas sub la longa
strekc.

longa

mallonga

PAĜO 9

ĈAPITRO 6

6. KONJO DESEGNAS

Nun Konjo ekstaras kaj Keko
eksidas. Konjo nun staras apud la
nigra tabulo. ŝi diras:

Nun mi staras apud la tabulo.
Kiu mi estas?

Riko: Vi estas Konĵo.

Konjo: Kiu vi estas?

Riko: Mi estas Riko. Sed kion
vi faras, Konĵo?

Konjo: Mi desegnas du strekojn.
Jen, kio ekestas?

Keko: Ekestas du strekoj kaj
unu angulo.

Konjo: Mi faras ankoraŭ unu
strekon. Kio nun ekestas?

Keko: Tio estas tri anguloj kaj
tri strekoj.

Konjo: Jes, estas triangulo. Tri-
angulo havas tri angulojn kaj tri
fiankojn. La strekoj estas la flan-
koj de la triangulo. — Kio estas
kvar strekoj, Riko?

Riko: Kvar strekoj estas kvar-
angulo. Gi havas kvar angulojn
kaj kvar flankojn.

Konjo: Mi desegnas sur la nigra
tabulo. Kiaj estas la strekoj?

Keko: La strekoj estas blankaj.

I) sidas,

2 ) ek-
staras ;

3) staras

kiu? Konjo aŭ Riko
vi: Riko diras; »vi,
Konjo», aŭ »vi
Keko kaj Konjo.»
Faras: staras, de-
segnas, sidas, de-
mandas ...

1) ne estas, 2) ek-
estas, 3) estas

triangulo
havas angulojn

kvarangulo

6-a CAPITRO

10-a PAĜO

p

mano; kreto en la
mano

via mano = la
mano cte vi

ŝi desegnas per la
mano kaj per la
kreto

ni = _mi kaj li, mi
kaj ŝi aŭ mi kaj vi

papeTO

BTO

piedoj

Riko; mia piedo =
la piedo de Riko.

Konjo; Jen estas mano. Kion mi
havas en la mano? Ĝi estas blanka.
RiJso, diru vi!

Riko: En via mano estas kreto.

Konjo: Kion mi faras per la
kreto?

Keko: Vi desegnas per la kreto.

Konjo; Kion vi faras, Keko kaĵ
Riko?

Riko: Ni sidas kaj desegnas. Ni
desegnas sur papero. 6i estas blan-
ka.

Konjo: Kiaĵ estas la strekoĵ sur
la blanka papero?

Keko: Ili estas nigraj.

. Konjo: Kie vi sidas, Keko?

Keko: Mi sidas sur benko apud
Riko.

Konjo: Kie vi sidas, Riko?

Riko: Mi sidas apud Keko, Ni
sidas unu apud la alia.

Konjo: Kie estas la benko?

Keko: La benko estas sub ni.

Konjo: Kaj kio estas sub la
tablo?

Riko: Sub la tablo estas la
piedoj: miaj piedoj kaj la piedoj de
Keko.

Konjo: Nun mi desegnas du
:varangulojn, unu tute apud la
alia. Mi desegnas tion per kvin stre-

PAĜO 11

CAPITRO 6

koj. Tri strekoj staras kaj du stre-
koj kuŝas. Keko, kion vi diras?

Keko: La kvaranguloj staras
unu ĉe la alia. Iliaj flankoj tuŝas
unu la alian.

Konjo: Nun mi desegnas trian
kvarangulon. Riko, kie ĝi estas?

Riko: La tria kvarangulo staras
aparte. Ĝia flanko ne tuŝas la
aliajn kvarangulojn.

sj! * Hs

AS kaj N:

— Kiu ŝi estas? —• ŝi estas Konjo.

— Kiun ŝi demandas? — ŝi demandas lin.

— Kiu li estas? — Li estas Riko.

— Kiun li demandas? — ŝin li demandas, Konjon.

— Kiun alian ŝi demandas? — Kekon.

— Kiun Keko demandas? Neniun (li demandas),

— Kiu alia demandas ŝin, Konjon? — Neniu alia.

— Kio estas tio? — Ĝi estas kreto.

— Kion vi havas en la mano? —.Kreton mi havas

en la mano; ĝin mi tuŝas per la mano: en mia
mano estas ĝi.

— Kion vi faras? — Mi staras kaj desegnas.

— Kion vi desegnas? — Mi desegnas strekon.

— Mi demandas, kion vi faras. mla mano =

— Mi respondas, ke mi desegnas. la mano de rai

(Mi respondas: »mi desegnas»).

fce = » ...»

strefco staras: {

streko kuŝas: ——

m

unu ĉe la alia
ili tuŝas unu la
alian

tria — III

m □

aparte

PACO 13

CAPITRO 7

7-a CAPITRO

Keko kun kreto =
Keko kaj kreto
estas unu ĉe la
alia

apude = apud li

parolas: diras,
demandas &c

aŭskuJtas

nu

literoj: A K L

skribas: faras
literojn

e: kion mi skribas
unue, tio ekestas
la unua

post la unua estas
ia dua, post la
dua estas la tria
poste — post tio

bonvolti — estu bo-
na, faru bone

la mia - niia nomo

12-a PAĜO

7. KEKO SKRIBAS

Keko staras apud la tabulo kun
kreto en la mano. La gefratoj
Konjo kaĵ Riko sidas apude. Keko
parolas kaj la aliaj aŭskultas kaj
respondas.

Keko faras strekon kaj deman-
das:

Kion mi faras?

Konjo: Vi desegnas.

Keko: Nu, jes, mi desegnas, sed
mi desegnas iiterojn. Jen estas tri
literoj: A, O kaj E. Tio estas: mi
skribas.

Riko: Klon vi skribas?

Keko: Mi skribas vian nomon.
Unue mi skribas la literon R (diru:
ro!), Post tio mi skribas I, tric K
(diru: ko!) } kaj poste O. Jen estas
via nomo, RIKO.

Konjo: Skribu ankaŭ mian no-
mon, Keko! Bonvolu!

Keko: Jen: ko, o, no, jo, o. Tio
estas KONJO. Tie estas nun du
nomoj. Kaj jen la nŭa: ko, e, ko, o:

KEKO. Nun tie estas la nomoj de
ni ĉiuj.

Riko: Skribu ankaŭ la nomojn
de patro kaj patrino!

Keko: Mi skribas nur: PATRO
kaj PATRINO, Tiuj ne estas nomoj,
ili estas vortoj. Ankaŭ la nomoj
estas vortoj, sed ne ĉiuj vortoj
estas nomoj. Konjo, kiom da vortoj
estas sur la tabulo?

Konjo: Estas kvin vortoj: tri
nomoj kaj du aliaj vortoĵ.

Keko: Nun mi skribas tion per
du vortoj: KVIN VORTOJ. Sed mi
povas ĝin skribi ankaŭ per unu
vorto kaj unu cifero: 5 VORTOJ.

Riko: ĉu 5 ne estas nombro?

Konjo: Ankaŭ mi povas diri, ke
kvin estas nombro, Kio do estas
cifero?

Keko: Nombro kaj cifero ne
estas samaj. Kvin estas nombro,
sed la literoj »KVIN» estas vor-
to, la signo 5 estas cifero. Cu vi
komprenas?

Riko: Neniu povas tion kom-
preni, Kvin estas nombro kaj kvin
estas cifero, kaj ili ne estas samaj!

Keko: Nu, kvin estas nombro,
kiun ni skribas per la cifero 5.
Sed mi povas skribi la nombron

Ĝiuj malgrandaj
kokoj: Keko, Riko
kaj Konjo

D: kiu? R: tiu
D: kiuj? R: tiuj

kelkaj literoj kune
estas. votto; ni
demandas kaj
respondas per
vortoj

n-ur tiu, kiu havas
kreton, povas
skribi sur la nigra
tabulo

ciferoj: 1, 2 : 3,...
ĉu = ?

do

signoj: + ’ , ? &

/

komprenas

8-a ĈAPITRO

14-a PAĜO

PAĜO 15

CAPITRO 8

2 + 3 = 5
2 + 2 + 1 rr 5
la nombro kvin

dankon

muro fcarbo

O • «0

pnnkto

rondo kapo okulo

Keko venas. Riko
montras: jen
estas!

Ni vidas per okuloĵ.

kvin ankaŭ per du cifcroj (kaj
unu alia signo): 2+3, aŭ per tri
ciferoj: 2+2+1. Ili ĉiuj estas la
sama nombro, kvin, sed la ciferoj
estas malsamaj. Ciferoj estas sig-
noj de nombroj. ĉu vi nun kom-
prenas?

Riko kaj Konjo: Jes, dankon!

8. RIKO DESEGNAS

(1) Granda, blanka papero es-
tas sur la muro. Riko staras apud
la muro kaj havas nigran karbon
en la mano. Li desegnas sur la
papero. Unue li faras rondon. Poste
li strekas du angulojn ĉe la rondo
kaj unu punkton en la rondo. Tio
estas kapo de koko. La anguloj
estas la buŝo, la punkto estas unu
okulo. Sur la kapo li ankoraŭ
desegnas kelkajn nigrajn trian-
gulojn, signojn de kresto.

Nun sub la kapo ekestas granda
sako: la korpo de la koko. Per du
strekoj Riko faras la kolon kaj
poste, per kelkaj strekoj, la manon
kun la fingroj kaĵ la piedojn. Jen
estas bildo de koko.

(2) Venas Keko. Riko montras
la bildon al Keko: Vidu, Keko, jen
estas vit Cu ne estas bona biido^

Kolera Riko iras Karbo sur la tero Rilko aŭdas ridon
Keko for ka-j Keko prenas la
restas. ridas. karbon

Keko: Cu estas mia bildo? Kaj
ĉu ĝi estas via desegno? Estas vere
bona kaj bela bildo!

(3) Riko ridas: ha, ha, haJ Li
iras for.

Keko restas. Li staras ĉe la bildo.
Li estas kolera, sed li ne montras
tion.

(4) Sur la tero Keko vidas la
nigran karbon de Riko. Li prenas
la karbon per la mano kaj plibon-
igas la bildon: li faras la kapon
nigra.

(5) Riko nenion vidas, sed li
aŭdas: ĉiuj ridas. Kio povas esti?
Riko iras al la bildo por vidi, pri
kio ili ridas.

bela

vere bona: neriu
povas diri, ke
ĝi ne estas bona

kolera: bildo 3

pli/bon,'igi = fari
pli bona

iras por vidi: unue
iras, poste povas
vidi

ni parolas, deman-
das kaj ridas pri
tio

malbela

9-a CAPITRO

16-a PAĜO

(6) Jen, Riko vidas, ke ĉiuj
staras ĉe la bildo. Li ja mcni deseg-
nas bildon de Keko kaj poste for-
iras. Nun li revenas, kaj ne estas
plu bildo de Keko, estas bildo de
Riko, kiun Keko montras kaj pri
11 a5ia m h ’ n ' 8niU kiu 11 ka Ĵ la alia Ĵ ridas!

ja jes, vere!

re. venas = venas al

la sama brldo

ne estas plu sama
= eikestas alia

POCJO amikoj

saluto:

bcm/venon!

la malgranda potrko

9. LUDO PRI STREKOJ

nl volas ludi = ni
ĉiuj diras: venu
ludi!

la amikoj ludas
kune, unu kun la
aliaj

ili ludas per lud iloj:
malgrandaj aŭto-
mobiloj &c

vckas --- diras:

Konjo!!!

Jen venas POCJO, nia amiko,
la malgranda porko. Venu saluti
lin! diras la Patrino.

Keko: Bonvenon, Poĉjo. 1

Poĉjo: Saluton, Keko!

Riko: Bonvenon! Venu ludi kun
ni! Ni volas ludi kune, ĉiuj tri.

Jen la amikoj Keko, Riko kaj
Poĉjo ludas kune. Ili havas aŭto-
mobilojn kaj aliajn ludilojn. Ili
ludas per la ludiloj,

Sed venas ankaŭ Konjo, Poĉjo
vokas: Konjo! Venu ludi kun ni!
ĉu vi ne volas ludi per la aŭtomo-
biloj!

PAĜO 17

ĈAPITRO 9

ĉirkaŭ la tablo

Konjo: Ne, mi ne volas. Sed
venu vi ĉiuj ludi kun mi! Mi diras,
kion vi devas fari.

La aliaj: Bone, ni venas. Kion
vi do volas, ke ni faru?

Konjo: Ni ĉiuj sidu en rondo
ĉirkaŭ la tablo en jena ordo: Poĉjo,
Riko, Keko kaj mi. Unue mi diras
ion pri unu streko, kaj vi devas en
vico diri ion pri du, tri, kvar stre-
koj kaj tiel plu, Mi komencas:

Unu streko estas litero I. —
Daŭrigu, estas via vico, Poĉjo!

Poĉjo: Du strekoj unu sur alia
estas kruco.

Riko: Tri strekoj estas triangulo!

Keko: Kvar strekoj estas kvar-
angulo.

Konjo: Kvin strekoj estas stelo
kun kvin pintoj.

Poĉjo: Ses strekoj estas letero.

Riko; Via letero estas fermita,
sed sep strekoj estas nefermita
letero.

en ordo: 1, 2, 3, 4,
5 ..,

ne en crdo: 3, 5, 2,
1, i ...

vi devas fari =
faru!!

ion — kion mi volas

vico = unu post la
alia

kaj tiel plu = same
pli kaj pli

komencas paroli =
ek/parolas

daiŭrigu = diru pli!

kruco Jl

\

pinto

stelo

fermita

l_I

ne fermita

leteroj

9-a ĈAPITRO

lft-a PAĜO

branĉo:

sftrekoj pendas

ok 8 = 7 + I

sep kaj unu

scias = havas en la
kapo

objsktoj: tablo,
benJco, l-eitero &c

strek/aro: multaj
s-trekoj kune

enigmoc lud/demam.-
do

alta = kiu staras
granda

Keko: Ok strekoj..,, nu mi ne
scias tian obĵekton, Sed mi diras,
kio estas multaj strekoj: streko
apud strekaro pendas ,de granda
streko. Cu vi scias, kio estas?

Konjo: Estas branĉo. Do f mi
daŭrigas per alia enigmo. Granda
streko, alta streko staras sur tero.
En ĉiu flanko elstaras strekoj, el
ĉiuj strekoj pendas strekaroj. Kio
estas?

2 2 2 2

similaj unu al alia

sclvo = respondo al
enigmo

facilan enigmon ni
solvas ĉe unua
aŭdo

dorso kun strekoj:
en la bildo

nenio = neniu
cbickto

Poĉjo: Estas alta arbo. Nun
ankaŭ mi diras enigmon: Granda
nigra bildo kuŝas sur tero, estas
simila al arbo, ne estas arbo. Kio
estas la solvo?

Riko: Estas ombro de arbo. Kaj
jen enigmo: Arbo staras, du arboj
staras, multaj arboj, ĉiuĵ staras.
Kio estas?

Keko: Estas arbaro. Tio estas
facila enigmo. Sed mi diras pli
malfacilan enigmon: Okuloj mal-
grandaj, strekoj sur dorso. Plugas
sen plugilo? Kian semon li semas?
Nenion li semas. Kiu li estas?

PAĜO 19

ĈAPITRO 10

plugas per plug/llo sen plugilo = ne .*-.v—)

haivas plugiioin. semas semon

Poĉjo: Mi ne scias.

Riko: Ankaŭ mi ne.

Konjo: Estas ja porko!

Riko kaĵ Keko: Jes, estas ja
Poĉjo, estas Poĉjo!

Poĉjo: Ne ridu! Mi iras ludi per
la aŭtomobiloj!

10. ENIGMOJ PRI
KVARANGULOJ

Konjo vokas; Poĉjo, ne kolerul
Venu al la tablo! Ni volas daŭrigi
la ludon.

Poĉjo venas ĝentile al la tablo
kaj eksidas ĉe la tablo. Konjo
diras:

Nun ni ludu pri la kvaranguloj.
Poĉjo, kio estas unu kvarangulo?

Poĉjo: Unu kvarangulo estas bil-
do sur la muro. Kaj Riko, du kvar-
anguloĵ flanko ĉe flanko, strekoj
staras, strekoj kuŝas. Kio estas tio?

Riko: Ĝi estas libro. — Kaj nun
mia enigmo: Tri kvaranguloj flan-
ko ĉe flanko: unu kuŝas super du.

ne koleru = ne estu
kolera

ĝentila estas, kiu
ludas bone, bele
kaj sen kolero

libro: bildo 2. (vidu
paĝon 20!)

10~a ĈAPITRO

20-a PAĜO

PAĜO 21

ĈAPITRO 10

fenestro: bildoj 3, 4
kaj 6.

vitro: ni vidas tion,
kio esitasali/flankc
de la vitro

se-kvas: venas post
alia

tamen o- mai/e,
sen tio

3 + 3 = 5
erara kalkulo

plus = kaj, en kal-
kulo

kara -r tre bona

ostas prava = ne
erarais

kvadrato = kvaran-
gulo kun same
longaj flankoj

rigardas = volas
vidi

komuna al la du
vicoj estas la
kvadrato, kiu estas
en unu kaj enalia

po tri = en ĉiu
vico tri

unu staras apud alia, la tuto estas
kvarangulo. Kio estas tio?

Keko: Gi estas fenestro. Kaj jen:
kvar kvaranguloj, unu apud alia,
unu super alia, en unu kvar-
angulo?

Konjo: Ankaŭ fenestro, kun kvar
vitroj. Kaj nun sekvas mia enigmo:
Tri kvaranguloj unu super alia, tri
kvaranguloj unu apud alia, ĉiuj
flanko ĉe flanko; tamen estas nur
kvin kvaranguloj. Cu vi scias la
solvon?

Poĉjo: Ne, mi ne scias. ĉu vi ne
eraras? Vi diras, ke tri plus tri
estas kvin, sed estas ja ses?

Konjo: Ne, kara amiko, mi ne
eraras, mi estas tute prava. La
solvo estas kruco el kvin kvadratoj.
Rigardu la bildon 5, kaj vi vidas ke
unu kvadrato estas komuna al la
vico kiu staras, kaj al la vico kiu
kuŝas. — Ĝi estas malfacila enigmo.

Poĉjo: Jes, vi pravas. Sed nun
sekvas facila enigmo: Po tri kvad-
ratoj unu sub la alia, po du kvad-

ratoj unu apud la alia. Kio ĝi
estas?

Riko: Estas ankoraŭ foje fe-
nestro, nun kun ses vitroj. Sed nun
mi ne povas daŭrigi. Mi ne konas
objekton kun sep kvadratoj.

Keko: Nek mi tian kun ok
kvadratoj.

Konjo: Do mi faros la lastan
enigmon pri kvaranguloj: kvar-
angulo apud kvarangulo estas lon-
ga kvarangularo, aro kuŝas super
aro, aro staras apud aro, ĉiu kun
flanko ĉe flanko apud kvar kvar-
anguloj. Kio ĝi estas?

Poĉjo: Ree vi diris al mi maifa-
cilan enigmon. Sed, ĉu ĝi estas
reto?

Konjo: Jes, ĝi estas reto. Kaj
nun ni finas ĉi tiun serion de
enigmoj.

ĉiuj: Bone! Estas fino de la
enigmoj. Ni iras ludi.

MATERIALOJ

E1 kio estas la libro?

La libro estas el papero. Papero
estas la materialo de libroj.

Kio alia estas papera?

Letero estas papera. Ankaŭ bildo
povas esti el papero.

fojo: unuan fojon
Riko demandas
pri fenestro, duan
fojon Keko kaj
trian fojon Poĉjo
demandas pri
fenestro

kcnas cbjekton =
acias, ke estas tia
objekto

nek — kaj ne
lasta = mal/unua

re,e = ankoraŭ foje,
duan foĵon

reto: vidu bildon

finas = diras la
lastan vorton

ĉi tiu = tiu, kiu
estas ĉe ni aŭ pri
kiu ni parolas nun

serio: vicode similaj
objektoj en ordo

materialo: tio.elkio
iu faras objekton

10-a ĈAPITRO

22 -2 PA60

PAĜO 23

CAPITRO 11

metalo

ni skribas per skiib-
/iloj

kadro: la kvaran-
gulo ĉirkaŭ la
vitroj

ligno venas el arbo

Ŝnuro kaj fadeno

fadeno = malgran-
da ŝnuro

oni = mi kaj vi kaj
ĉiuj
ajo

spegulo: vidu bildon
sur paĝo 23

Kio estas la materialo de aŭto-
mobilo?

Ĝi estas metalo.

E1 kio estas la skribiloj?

Keko skribas per kreto, Riko de-
segnas la bildon per karbo. Sed
skribilo povas ankaŭ esti metala.

E1 kio estas la fenestro?

La fenestro estas el vitro. Sed
la kadro de la fenestro estas ligna.

Kio alia estas el ligno?

Tabloj kaj benkoj estas lignaj.

Norau kelkajn materialojn!

Materialoj estas ligno, vitro, me-
talo, papero, kreto, karbo kaj mul-
taj aliaj. La materialo de reto estas
ŝnuro kaj fadeno.

Cio, kion oni faras el papero
estas paperaĵoj. — Nomu kelkajn
paperaĵojn!

Leteroj, bildoj kaj libroj estas
paperaĵoj.

Nomu lignaĵojn!

Tablo, benko kaj fenestrokadroj
estas lignaĵoj. Ankaŭ la nigra ta-
bulo estas lignajo, kaj ankaŭ multaj
ludiloj.

Nomu vitraĵojn!

Fenestro kaj spegulo estas
vitraĵoj.

Korjo antaŭ spe-
gulo

Konjo vidas sin =
K. vidas Konjon

11. Fenestro kaj spegulo

Keko kaj Riko restas en ĉambro,
kie ili ludas, sed Poĉjo iras en alian
ĉambron por ludi.

Keko diras: Ni staras ĉi tie antaŭ
fenestro kaj ni vidas ĉion kio
staras malantaŭ la fenestro; oni
nome vidas tra vitro. Sed nun mi
parolas per enigmo: Konjo staras
antaŭ vitro, sed vidas nur sin mem
en la vitro. Kie Konjo staras?

Riko: Ne estas malfacile diveni:
ŝi rigardas sin en spegulo. Sed
rigardu kio okazas tie, malantaŭ
la fenestro, ekster la ĉambro!

Keko: Tie estas knabo kaj li
havas rondan objekton. Estas
rado! La knabo staras sed la rado
kuŝas sur la tero. En la mano li
havas bastonon. Kion li volas fari?

Riko: Rigardu, nun li iras al la
rado. Ĉu li nur nun trovas la
radon?

ĉambro: ĝin ĉir-
kaŭas kvar muroj

li iras «n ĉambron:
poste li estas en
ĉambro

li iras por ludi: li
iras kun la volo
ludi

antaŭ (bildo!)

ĉio = ĉiuj objektoj

mal/antaŭ =
ali/flanke

tra

diveni = kompreni
sen scio

ckazas: oni aŭ io
faras

ekster = ne en (la
ĉambro)

knabo, bastono kaj
rado

trovas ekvidas

11-a ĈAPITRO

24-a PAGO

rulas kuras kaj pelas
batas rapide

li sekvas. la rado
jam ruliĝas mai-
rapide

falas =
ek/kuŝas

levas = faras, ke ĝi
ekestu super la
tero

star/igas = faras,
ke ĝi staras

tre bele = pli ol

bele

kiel bele!

radioj

kiel? tiel!

al/kuras = kuras al
la rado

atingas = venas al
ĝi

haltas = nepluiras
aŭ ruiiĝas

Keko: Povas esti. Rigardu, nun
li levas la radon kaj starigas ĝin.
Nun li iras kaj rulas la radon per
la bastono.

Riko: Vidu, la rado ruliĝas tre
bele! Kiel bele ĝi ruliĝas! Nun li
batas la radon per la bastono. Li
kuras post la rado kaj pelas ĝin
per la batoj. Rigardu, kiel rapide la
rado nun ruliĝas!

Keko: Jes, oni ne povas vidi la
radiojn de la rado, La rado ruliĝas
tiel rapide, ke la knabo ne povas
kuri same rapide, kiel la rado.
Li sekvas post ĝi.

Riko: Nun la rado jam komencas
ruliĝi malrapide, Mi jam vidas la
radiojn. La knabo alkuras. Sed li
ne atingas ĝin. La rado falas kaj
nun ree kuŝas sur la tero. La rado
ja ne povas stari, kiam ĝi haltas.

Keko: Nun la knabo ankaŭ hal-
tas. Sed li ne falas. Li ekstaras
apud la rado, kiu kuŝas sur la tero.

Paĝo 25

Ĉapitro 12

— Sed nun mi iras por rigardi,
kion Poĉjo faras.

Riko: Ĉu vi ne havas iun radon?
Donu al mi radon! Ankaŭ mi volas
ludi per tia rado. Bastonon mi
trovas facile, sed diru, ĉu vi havas
radon?

Keko: Eble mi povas trovi ie
radon, kiun mi povas doni al vi.
Sed unue mi iras al Poĉjo, en la
alian ĉambron.

iu = ĝi, li aŭ ŝi aŭ
alia

dcnas = mal/prenas
D: kia? R: tia!

eble = povaĉ esti
D: kie? R: tie, ĉi tie
aŭ ie!

12. POĈJO MALBONFARAS

Ni scias, ke Keko voias eniri mai/bon/faras =
la cambron, kie Pocjo ludas. ĉu en ; iri eambron =
li eble pensas, ke io estas ne en iri en ĉambron.
ordo?

Muso venas al vizito, por ludi
kun Poĉjo. Ili iras kune en la
ludoĉambron. Sed Poĉjo ne volas
nun ludi per ludiloj, li volas de-
segni. Li ne trovas paperon, sed
la muro ja estas blanka. Estas bo-
ne desegni sur ĝi.

muso

venas al vizito ĉe
li = venas vidi lin
pcr ludi aŭ paroli
kun li

ludoĉambro

12 -a ĉapitro

Ĉapitro 13

26-a Paĝo

estas mal permesite:
oni diras »ne d-e-
segnu!!»

admono: »bonvolu

ne desegni!»

ĝoja, malĝoja

pend/igas - faras
tiel, ke ĝi pendas
kovras ion per bildo
— pendigas aŭ
kuŝ iga,s bildon
sur ĝi

'legas librcn — ri-
gardas la skribon
kaj el/parolas ĝin
kondutas bone: fa-
ras cion bonan
lerni: legi kaj fari
ion por ekscii ĝin
silentas = nenion
diras

ĉirkaŭ/e — ĉirkaŭ ili
kial: kion vi volas
per tio?
meti -- pendigi,
starigi aŭ kuŝigi
re/meti — meti sa-
me kiel antaŭe
kio trov/iĝas = kion
oni trovas
oni rajtas = ne es-
tas malpermesite

Ne desegnu sur la muro, diras
Muso. Estas malpermesite!

Sed Poĉĵo ne volas aŭskulti la
admonon. Estas tiel ĝoje fari be-
lajn bildojn.

Sed aŭskultu! diras Muso. Mi
aŭdas, ke iu venas! Kion ni nun
faru!

Rapide! diras Poĉjo. Ni prenu la
murbildon! Mi pendigas ĝin mal-
alte, tiei ke ĝi kovras la desegnaĵon,
kaj oni ne plu povas vidi ĝin. Prenu
vi libron! Ni eksidu ĉe la tablo kaj
eklegu!

Nun eniras Keko. Li estas ĝoja
vidi, ke la malgrandaj amikoj
kondutas bone. Cu vi rigardas bil-
dojn? Aŭ ĉu vi legas ion por lerni?

Muso kaj Poĉjo silentas apud la
libro, kaj Keko komencas rigardi
ĉirkaŭe.

Keko: Sed kial la bildo pendas
tiel malalte? Mi volas ĝin remeti.
— Sed kia malbono troviĝas! Vi
ja scias, ke oni ne rajtas desegni

Paĝo 27

sur la muro! La malbonfaro meri-
tas punon!

Keko prenas branĉon, sed Poĉjo
forkuras tre rapide. Keko sekvas
kun branĉo en la mano same rapi-
de!

puno = bato aŭ
alia malĝoja
sekvo de la mal-
bona faro

li meritas punon =
la puno estas
prava

13. POĈJO GAJNAS PREMION

Poĉjo kuras antaŭe, Keko sekvas
post li sur la vojo. Sed ĉu vi povas
diveni, kion ili atingas?

Jen, oni volas konkuri pri rapida
kuro. Ciuj staras sur streko, kaj
nun URSO pafas, ĉiuj ekkuras,
kaj Poĉjo kaj Keko kun la aliaj.

Poĉjo ne pensas pri la premio.
Li timas pri la puno kaj pri Keko.
Tial li kuras plej rapide el ĉiuj kaj
venas la unua al la fino, La celo-
ŝnuron li tuŝas kaj rompas per sia
korpo, kaj tiel venkas la konkuron.

antaŭ/e — antaŭ
Keko

vojo = streko sur
la tero, sur kiu
aŭtomobiloj kaj
ĉiuj aliaj iras
konkuri = solvi, kiu
kuras pli rapide
ol la aliaj
pafas: vidu biidon
premio: obj ekto por
tiu, kiu estas pli
rapida ol la aliaj
timas: kiu forkuras,
tiu timas

tial = sekve de tio
pleĵ = pli ol ĉiuj
aliaj

celo = kion oni de-
vas atingi

rompas = faras el
ĝi du apartaĵn
ŝnurojn

verkas = estas la
plej bona en la
konkuro

13-a Ĉapitro

2S-a Paĝo

laŭĉas: diras, ke li
estas tre bona

alt/aĵo = alta ob-
jekto, benko aŭ
alia

ii ricevas — oni do-
nas al li

redras hejmen: al
sia ĉambro

konsento: sama volo
kaj penso

gajni = ricevi en
konkuro

necesa = io, kion
oni devas havi,
sen kio oni ne
volas esti

festi = kun/sidi kaj
ĝoje inter/paroli

trinki

ŝatas = ricevas kun

rjz? varma kafo
aŭ teo

sukero: al/dono al
kafo

tro = pli ol bone
preferas = ŝatas pli

Due venas Keko kaj tria estas

Kato.

Nun ĉiuj laŭdas Poĉjon kaj Ke-
kon, kaj kun Kato ili ekstaras sur
altaĵo, kaj ricevas la premiojn: la
unuan premion ricevas Poĉjo, la
duan Keko kaj la trian Kato.

Nun la hranĉo kuŝas ie sur la
vojo, Keko ne plu scias kie. Li ne
plu pensas pri la puno. La amikoj
reiras heĵmen kune, sen malkon-
sento.

Sed la gajnon de la premioj kaj
la grandan venkon estas necese
festi. Kie ni faru la feston? deman-
das Keko.

Ni iru hejmen, respondas Poĉjo.

Kaj kion vi volas trinki en la
festo? Ĉu vi ŝatas kafon aŭ teon
kun sukero? demandas Keko.

Mi ne ŝatas varman trinkaĵon.
Estas jam tro varme kuri sur ia
vojo. Mi preferas malvarman trin-
kaĵon. Cu ni ne havas hcjme
pomojn? Ni faru trinkaĵon cl ili

Pago 29

Kaĵ nun Keko kaj Poĉjo iras
hejmen kaj faras la tablon bela,
kaj vokas ankaŭ Rikon al la festo.
Ĝoje ili trinkas pomsukon pro la
venko de Poĉjo.

Fino bona — ĉio bona.

LOKOJ

En kiu loko estas Keko kaj Poĉ-
jo?

Ili estas en la hejmo.

Kio estas la hejmo?

Ci estas domo. La domo konsis-
tas el kelkaj ĉambroj. Unu ĉambro
estas la ĉambro de la gepatroj. Alia
ĉambro estas tiu de la infanoj.
Unu ĉambro estas komuna por
ĉiuj, la gepatroj kaj la infanoj. La
domo estas la hejmo de ia fami-
lio. La familio loĝas en sia hejmo.

En kiu loko oni konkuras pri
rapida kuro?

Sur la vojo, ekster la hejmo.

Kien kuras Keko kaĵ Poĉjo?

Ui kuras eksteren, sur la vojon.
Poste ili kuras al la celo. Fine, ili
revenas hejmen.

_ Capitro 13

suko = trinkaĵo el
pomoj aŭ el alia
donaĵo de arboj
aŭ arbetoj
ili trinkas pro la
venko = kun ĝo-
jo pri la venko

en kiu loko = kie?

domo = kelkaj
ĉambroj unai ĉe
la alia

domo konsistas el
ĉambroj = kelkaj
ĉambroj kune es-
tas domo

infanoj = la gefiloj

loĝas = estas, ku-
ŝas, sidas, staras,
ludas, lernas &c

kien = al kiu loko
eksteren = al la
ekstero

sur la vojon = al
sur vojo

hejmen = al Ia
hejmo

Paĝo 31

ĉapitro 14

14-a Ĉapitro

3<Ka Paĝo

studas — rigardas
por lerni

maldekstra

kaj dekstra
manoj

ambaŭ = la du
u-ngo: malmola pinto
de fingro

molaj; mano, kato
malmolaj; iigno, me-
talo, vitro

dika libro

maldika libro

sola = unu/nuia
ceter&j: ĉiuj, kiujn
oni ne nomas

1 2 3 4 5

3 estas meza el
kvin

14. NIA MANO

Nun ni studu niajn manojn,

Ni havas du manojn, la dekstran
kaj la maldekstran manon. Poĉjo,
kion vi faras per la dekstra mano?

Poĉjo: Per la dekstra mano mi
skribas kaj desegnas.

Keko: Ĉu vi povas ion fari per la
maldekstra mano?

Riko: Jes, mi povas viŝi tabulon
per la maldekstra mano.

Keko: Ambaŭ manoj havas kvin
fingrojn. ĉe la fino de ĉiu fingro
estas ungo, Kia estas la ungo,
Konjo?

Konjo: La ungo estas malmola,
sed la tuta mano 3 sen la ungoj,
estas mola.

Riko: Antaŭ ĉio la mano de kna-
bino estas mola!

Keko: Kiel mi diras, ambaŭ
manoj havas kvin fingrojn. Cu vi
konas iliajn nomojn?

Poĉjo: La unua estas la dika
fingro. Ĝi elstaras sola en la flanko
de la mano. La kvar ceteraj staras
kune.

Konjo: La dua fingro estas la
montra fingro: per ĝi ni montras
objektojn.

Riko: Kaj la tria estas la meza

fingro, ĉar ambaŭflanke de ĝi sta-
ras du fingroj.

Konjo: Kaj la kvara estas ringo-
fingro, ĉar sur ĝi ni portas ringojn.

Keko: Sed kiel oni nomas Ea
kvinan, la plej malgrandan fing-
ron? Vi ne scias? Nu, ĝi estas la
orelfingro, ĉar ĝi estas la sola, kiu
povas eniri en la orelon. — Kaj fine,
kio estas en la mezo de la fingroj?

Riko: Estas la manplato.

Keko: Nun kelkaj enigmoj pri la
fingroj! Unu ungo, unu fingro,
tuta piedo. Kio ĝi estas?

Poĉjo: Hufo de ĉevalo. — Kaj
jen: du ungoj, du fingroj, unu pie-
do?

Riko: Ĝi estas piedo de porko,
kun fendhufo! Estas via piedo, ha
ha ha! Mia enigmo sekvas: tri
fingroj, unu piedo, kio estas?

Konjo: Estas iu birdo. La nomon
mi ne scias.

Keko: La nomo de tiu birdo estas
vanelo.

Konjo: Kvar fingroj, unu piedo,
kio estas?

Poĉjo: Estas piedo de koko. Jen
via propra piedo! Estas mia vico
ridi! — Kaj nun: kvin ungoj, kvin

fingroj?

ĉar = pro tio ke
ambaŭ/flanke =
dekstre kaj mal-
dekstre

pcrtas ■s' havas

nngo

crelo

en/iri

pLataj estas: pape-
ro, bildo, tabulo
kaj aliaj

vanelo

koko, kokino kaj
vanelo estas bir-
doj

via propra = nur
via, ne de iu alia

f

15-a Capitjo

32-a Paĝo

homoj: patro» pat-
rino, inianoj
5 + 5 = 10 dek

Riko: Mano de homo. Sed kiom
da fingroj havas la du manoj kune?

Keko: Dek fingrojn. Kvin kaĵ
kvin estas dek.

15. PRI BESTOJ KAJ PIEDOJ

bestoj: porko, kato,
muso, birdoj &c
diversaj: unuj kaj
aliaj

varias: diversaj
bestoj havas mal-
saman nombron
glaso: bildo 1
certa = ne povas
esti erara

el/diro = mallonga
parolo

invalido kun lam-
/bastonoj: bildo3
iamas = malbone
iras

bovo: bildo 4
mar/stelo: bildo 5
maro = granda
akvo

insekto: muso:
bildo 6

ekzemplo: unu el
multaj similaj
birdoj flugas super
tero

flug/ilo: per kio oni
flugas

Diversaj bestoj havas, kiel ni
scias, malsaman nombron da fing-
roj. Tiel varias ankaŭ la nombro
de piedoj. Nomu nun ĉiu en vico
beston kun pli kaj pli granda nom-
bro da piedoj! Poĉjo, komencu!

Poĉjo: Unu piedon havas vitra
glaso! Ĝi certe ne estas besto...

Riko: Tamen estas bona eldiro.
Du piedojn havas koko kaj homo.

Konjo: Tri piedojn havas inva-
lido, kiu lamas kun du lambasto-
noj.

Keko: Kvar piedojn havas bovo.

Poĉjo: Kvin piedojn havas mar-
stelo.

Riko: Ses piedojn havas diversaĵ
insektoj, ekzemple muŝo. Ĝi kuras
per ses piedoj sed ftugas per kvar
flugiloj.

Paĝo 33

Capitro 15

Konjo: Sep platoj simile al flu-
giloj akvon batas. Tio estas fiŝo
kiu naĝas per sep naĝiloj.

Keko: Jes, ankaŭ la flugiloj kaj
naĝiloj estas »piedoĵ». Per la piedoĵ
la bestoj movas sin: ili iras, kuras
flugas kaj naĝas. — Nu, ok pie-
doĵn havas araneo.

Poĉjo: Naŭ piedoj: por tio mi
devas trovi invalidon. Estas kankro
al kiu mankas unu piedo.

Riko: Kaj dek piedojn do havas
kankro. La kankro havas du
grandajn tondiloĵn, per kiuj ĝi fiŝ-
ojn fendas kaĵ herbojn tondas.

Keko: Se muŝo sidas sur mar-
stelo, kiom da piedoĵ estas, Poĉjo?

Poĉjo: Estas kvin plus ses piedoj.
Tio estas sama sumo kiel dek kaj
unu.

Keko: Tre bone! Kaj dek kaj unu

estas dek unu.

Riko: Do du muŝoj: dek du
piedoj!

Keko: Ĝuste! Tio estas duoble
ses.

akvo (H 2 0) estas
ĉie ĉirkaŭ la tero
fiŝo: bildo 7
naĝas: movas sin
en akvo

movas sin: iras, ku-
ras, fiugas, naĝas
araneo: bildo 8

naŭ = 9
kankro: bildo 10
ĝi mankas al mi —
mi ne havas ĝin

oni tondas per
tcndilo: rompas
(bildo 9!)
herbo: bildo 11
se: ebl-e muŝo ne si-
das sur marsteio,
sed ni pensu, kio
okazas, se tiel es-
tas

5 + 6 faras sumon
de 5 kaj 6
10 + 1 = 11

dek unu

ĝuste = senerare
du/oble ses = 2x6

15-a ĉapitro

34-a Pago

ezoko: la fiŝo en
bildo 7

rampas: movas sm
sed kuŝas sur la
tero

serpento: bildo 12
raŭpo: bildo 14

du/dek 20

cent 100

ulo = iu homo aŭ
besto
mil 1000

mil/pied/ulo = iu,
kiu havas mil
piedojn (bildolS)
best/eto = malgran-
da besto

ŝajnas al mi = mi
vidas aŭpensaske
ne eĉ: ankaŭ tio
estas tro multe
cent mil 100*000
jam: ne estas nece-
se havi pli
naŭcent mil 000’000

manĝi: eni/buŝ/igi,
meti en la buŝon
999’999

Konjo: Kaĵ ezoko kaj muŝo estas
dek tri piedoj!

Poĉjo: Jen enigmo: Dek kvar
piedoj sur herbo iras, rampas kiel
serpento?

Keko: Estas raŭpo de insekto.
Sed kiom da piedoj havas du
kankroj sume?

Riko: Ili havas dudek piedojn.
Kaj tri kankroj havas tridek, kvar
kankroj kvardek piedojn.

Konjo: Kaj dek kankroj havas
cent piedojn. Sed kiom da piedoj
havas miipiedulo?

Keko: Milpiedulo estas nomo de
besteto, sed certe ĝi ne havas mil
piedojn. Ŝajnas al mi, ke ĝi ne
havas eĉ cent piedojn. — Nun vi
povas paroli pri grandaj nombroj.
Poĉĵo, diru la plej grandan nom-
bron, kiun vi povas.

Poĉjo: Se estas cent mil araneoj,
jam pli mi ne volas vidi!

Konjo: Iii jam havas okcent mil
piedojn kune. Sed se estas naŭcent
mil muŝoj, ĉiu el viaj araneoj povas
manĝi po naŭ muŝojn!

Riko: Tamen ankoraŭ pli estas
naŭcent-naŭdek-naŭ-mil naŭcent
naŭdek naŭ muŝoj!

Psĝc 35 _

Keko: Kaj se alvenas unu muŝo,
estas mil miloj da muŝoj! Tio estas

unu miliono.

Konjo: Mi scias enigmon: Cent
centoj, mil miloj, staras en akvo,
falas sur seka tero. Kio estas?

Riko: Aldonu, ke ĝi kaptas fiŝojn!
Poĉjo: Mi solvas la enigmon!

; Estas reto, estas reto!

16. PROVERBOJ

io = ia aĵo aŭ objekto

Kio mia, tio bona.

; Kio min ne tuŝas, (tio) kuŝu kiel

(ĝi) kuŝas.

Kion vi volas, tion vi povas.

Kio iras el koro, tio venas al koro.
Kion mi ne sentas, pri tio mi
siientas.

Pli bona io ol nenio.

Per nenio oni faras nenion.

Kion ni havas, tion ni ne volas.
kion ni ne havas. tion ni ĉasas.

iu persono aŭ ulo

ĉiu, kiu ion faras, ankaŭ eraras.
Nur tiu ne eraras, kiu nenion
faras.

Kiu volas, tiu povas.

Kiu volas nenion, tiu havas ĉion.
Kiuj demandas, tiuj ne eraras.

Ĉapifro 16

lOCCOOO - lOOCbclCOO
seka = sen/akva
al/donas = diraspli
reto kaptas = reto
prenas fiŝojn, tiel
ke ili ne povas
for/naĝi

proverbo estas io,
kion oni diras kun
celo. ke lernu tiu,
kiu aŭskultas

ŝ?

koro

Mi sentas ĉion. kio
tuŝas min. Ankaŭ
bestoj sentas, sed
objekto ne sentas
ion.

' = per tio, kio estas
nenio, oni ne po-
^ ^ vas fari ion
ĉasas = post/kuras
kaj volas kapti

persono = homo
kun nomo

ulo: granda homo
= grandulo
bona homo =
bonulo

16-a ŭapitro

36-fi. Paĝo

ecoj = lcvalitoj:
bona, granda, alta,
malbona...

ooo

frukto: tio, kion do-
nas arbo aŭ her-

bo: pomo, citrono,
oranĝo

kun/uloj estas kune

Neniu komenco estas facila.

Ciu komenco estas malfacila.
ĉiuj birdoj flugas kaj ĉiuj fiŝoj
naĝas.

ia = eco aŭ kvalito
Kia demando, tia respondo.

Nenia malbono sen ia bono.

Kia la semo, tia la frukto.
ĉia dono estas bono.

Kiaj kunuloj, tiaj kalkuloj.

kreskas: eliras el
semo, kaj pli-
gr&nd/iĝas

kornoj

tien = al tiu loko
bon/aĵo = bona
objekto

bonaĵo vid/iĝas —
onl vidas bonaĵon
paradizo = loko, kie
ĉio estas tre bona

ie = en iu Ioko, ien = en iun
lokon* de ie = el iu loko

Nenie estas pli bone ol hejme.

Malbona herbo ĉie kreskas, nenie
oni ĝin semas.

Ie eĉ la komoj de bovoj estas pli
grandaj ol ĉe ni,

De kie vi venas, tien vi revenas.

Tien okuloj iras, kie bonaĵo vidiĝas.

Paradizo estas tie, kien eĉ birdo ne
flugas.

kvanto = kiom., iom = ia nombro aŭ kvanto

rnulte aŭ mal- Kiom da kapoj, tiom da opinioj.

mi opinias tion' - En ĉiu malbono estas iom da bono.

mi penw, fc» es- pu bona iom ol neniom.
tas tiel, kaĵ ml , . ... ,

volas tion Kiom da koroj, tiom da voloj.

Kiom da havo, tiom da amikoj.

Paĝc 37

Ĉapitro 16

Tabelvortoj

Jen sekvas en tabelo la vortoj, kiujn oni povas
legi en supraĵ proverboj.

emhavo demandc respondoj

nscerta certa tuta ne/a skstar tabelo

objekt-o, a.ĵo kio? io tio ĉio nenio tablo, kcko, homo

perscno, ulo kiu? iu tiu ĉiu neniu Keko, mia pat.ro

perscno.j kiuj? iuj tiuj ĉiuj neniuj Keko kaj Riko

kvaiito kia? ia tia. ĉia nenla bona, granda

kvalitoj kiaj? iaj tiaj ĉiaĵ neniaj bcnaj, grandaj

loko, en kiu kie? ie tie ĉie nenie en domo, hejme

lo-ko, en kiun kien? ien tien ĉien nenien en. domon, hejmen

kvanto, nombrokicm?icm tiom fĉiom) nenicm tri kokoj

Kio ajn = pri kio oni nur povas
pensi

Kio ajn estas bona, tion oni volas.
Kiu ajn volas, tiu ankaŭ povas.
Kie ajn iu loĝas, tie estas hejmo.

Ne estas bone diri kian ajn veron.
Kiom ajn vi donas, io ankoraŭ
mankas.

ajn = ĉio, sen
manko

diras veron, kiu pa-
rolas tion, kion
li pensas, sentas
kaj opindas

ĉi = proksima
ĉi tion ni ĉiuj scias.

Tiu estas bona, ĉi tiu pli bona.
Malbone tie, nebone ĉi tie, bone
nenie.

Marĉo tie, mole ĉi tie, seka tero
nenie.

prcksima = apud
mi, ĉe mi

ma«rĉo — maLs-eka
tero

17- a ĉapitro

38-a Paĝo

17. LA KORVO SUR LA PONTO

rivero kaj ponito

fluas — movas sin
malsupren, simile
kiel akvo

viro ka.j vir/ino es-
tas homoj
ujo = io, en kio es-
tas io

oni lakas perpeniko
trempi — mal/sek/-
igi en akvo aŭ
lako aŭ aiia ma-
terialo kiu fluas
korvo: tute nigra
birdo

bordo - tero ĉe
maro aŭ rivero
preta = nenion oni
devas plu fari al
ĝi

iras for de io = el
la prcksimo de |i
lak/ujo = ujo por
lako

firma = seka, sur
kiu oni povas bo-
ne iri aŭ stari
freŝa: mola, mal-
seka
sci/vola

Jen estas rivero, kaj ponto super
la rivero. En la rivero fluas multe
da akvo.

Viro venas al la rivero. Li volas
laki la ponton. En sia mano li por-
tas lakon en ujo kaj penikon. La
viro iras sur la ponton, trempas la
penikon en lako kaj komencas laki
la ponton.

Super Ia ponto flugas nigra birdo,
korvo. Ĝi flugas al la ponto kaj
eksidas sur branĉo de arbo sur la
bordo de la rivero, La viro lakas la
ponton,

Nun la ponto estas preta: la lako
kuŝas bone kaj bele sur la ponto.
Nenie mankas lako. La viro iras
for de la ponto kun la lakujo kaj
peniko. Sed la lako ankoraŭ ne es-
tas seka kaj firma. Ĝi estas tute
freŝa.

Nun la korvo flugas al ia ponto.
Kion ĝi volas de ĝi? Ĝi estas nur
scivola. Ĝi volas ekscii, kia la ponto
estas.

Paĝo 39

Capitro 17

vcsto fiksiĝas

b€ko fiksiĝas vosto fiksiĝas

I

La korvo flugas sur la ponton.
Ĝi eksidas sur la ponto. Sed kio
nun okazas? La vosto fiksiĝas en
]a freŝa lako.

La korvo volas forflugi. Gi klinas
sin antaŭen kaj levas la voston.
La vosto malfiksiĝas, sed la beko
fiksiĝas,

La korvo klinas sin malantaŭen.
La beko malfiksiĝas, sed la vosto
fiksiĝas. Post tio la vosto liberiĝas,
sed la beko fiksiĝas. La beko libe-
riĝas, la vosto fiksiĝas. La korvo ne
povas liberiĝi kaj forflugi, sed res-
tas balanciĝi sur la ponto.

Nun la viro revenas. Li volas vidi,
ĉu la ponto estas preta, ĉu la lako
estas bone seka kaj firma, Sed ĵam
malproksime li vidas la korvon sur
la ponto. Li trovas bastonon sur
la tero, ekprenas ĝin en la manon,
ievas ĝin de la tero kaj kuras al
la ponto kun la bastono en la ma-
no.

La viro alvenas. Ce la ponto li
batas la korvon per la bastono. La

vosto: la malantaŭo
de besto aŭ birdo
fiks/iĝas = ne po-
vas fcriri
for/flugi

klinas sir. antaŭen
= levas la voston.
kaj mallevas la
kapcn

mal/fiksiĝas: ne es-
tas plu fiksa
beko: firma buŝo de
birdo

libera = ne fiksa,
povas foriri, se ĝi
volas

balanci = klini
tien, reen
ĵam malproksime —
li ne devas veni
pli prcksimen
ek/prenas

17-a Ĉapitro

40-a Paĝo

Paĝo 41

kaptilo: ilo per kiu
oni kaptas
vergo: longa, mal-
dika bastono

J

hcko: metala fiks; 1 -
ilo

ve-rmo: sempieda

besteto _

larĝa

mallarĝa

malalte = en ma-
lalta loko
venas de alte = el-
iras el alta loko
malalten = almal-
alta lcko

pluvo = akvo, kiu
falas el nuboj en
multaĵ malgran-
daj rondaj kvan-
toj (gutoj)

nubo kaj pluvo
el iri: iri el la domo

vosto malfiksiĝas, la piedoj mal- i

fiksiĝas. La tuta korvo liberiĝas
kaj forflugas.

Nun la viro eksidas sur la bordo
de la rivero, kie naĝas fiŝoj. La viro
havas kaptilon: vergon kun fadeno
kaj hoko. Li kaptas fiŝojn. Sur la
hoko estas vermo, kiun la fiŝo volas
manĝi. La fiŝo kaptas la vermon,
la hoko fiksiĝas en la buŝo de la ,

fiŝo, la viro levas la fiŝon kun la
kaptilo el la akvo. Kaj fine la viro
manĝas la fiŝon. j

Esti ie, iri ien

Akvo fluas en la mallarĝa rive-
ro en la larĝan maron — kaj akvo
estas en la maro. j

Kiu volas naĝi, tiu iras en ia 4
akvon, kaj tie, en la akvo, 11 naĝas
kun la fiŝoj,

Maro estas malalte — kaj akvo
fluas de alte malalten.

Ni iras sur la tero — sed pluvo <
falas sur la teron el nuboj.

Kiu iras unua, antaŭ la aliaj,
tiu iras antaŭe — kaj ĉiu, kiu iras,
iras antaŭen,

Poĉjo iras en la ĉambron, kaj li
ludas en la ĉambro.

Poĉjo kaj Keko eliras sur la vo-
jon — kaj ili kuras sur la vojo.

Ĉapitro 18

18. POCJO NE KOMPRENAS LA
HORLOĜON

Poĉjo volas iri eksteren por ludi.
Li petas de Keko la permeson eliri.
Keko respondas, ke li volonte per-
mesas tion. Sed vi devas esti hejme
je la sesa horo, ĉar tiam ni manĝas.

Sed kiel mi scias, kiam estas la
sesa horo? demandas Poĉjo.

Rigardu, jen estas horloĝo. Ĝi
montras la tempon. Metu ĝin en
vian poŝon. Rigardu nun: vi vidas
tie du strekojn, kiuj movas sin, kaj
en rondo la numerojn de 1 ĝis 12.
La strekoj estas ia montriloj: ili
montras la horojn kaj minutojn.
La longa montrilo montras la mi-
nutojn kaj la mallonga la horojn.

Poĉjo: Sed kio estas la malgran-
da rondo kun tre malgranda mon-
trilo?

Ĝi montras la sekundojn, Sed vi
ne bezonas pensi pri la minutoj kaj
sekundoj. Rigardu, la du montriloj
nun estas en formo de angulo. Sed

j

mcntr/iloj

eksteren: ekster la
domon.

peto: bonvolu iri
permeso: iru, se vi
volas

ordono: iru, ne res-
tu tie!!

malpermeso: ne
iru!!

volonte = kun ĝojo
je la 6:a hcro la
horiofo montras
6.0

tiam = en tiu tem-
po/punkto

kiam = enkiutem-
popunkto

horlcĝo: bildo supre
tempon montras la
hcrloĝo

poŝo = malgranda
sako

numeroj: signoj de
nombroj: 1, 7, 12,
23 &c

de 1 ĝis 12: unua
estas 1, lasta es-
tas 12.

60 minutoj = unu
horo

60 sekundoj = 1

minuto

vi ne bezonas tioai
— vi povas bone
esti sen tio
formoĵ: triangula,

kvadrata, ronda,
ovoforma &c

18-a ĉapitro

42-a Faĝo

I J

rekta kurba

linioj

ĵe la sesa horo ili formas rektan li-
nion. Tiam unu montrilo staras
rekte supren kaj la alia pendas
rekte malsupren. Je tiu momento

supre ■* tre aJte vi devas esti hejme!

momento — tem-

po/punkto

Poĉĵo kuras bcato

Pcĉjo remas

afero aĵo pri kiu
cni parolas
ligas fiksas per
ŝnuro

forta povas multe
levi

laca: la fcrto jam
estas malgranda

Poĉjo opinias, ke li komprenas la
aferon bone. Li eliras kaj kuras al
la bordo. Tie estas boato ĉe la bor-
do. Poĉjo malligas la boaton kaj
komencas remi. Li remas per ĉiuĵ
fortoj tiel ke la ŝvito fluas sur lia
kapo. Laca li rigardas la horloĝon.
Ni vidas, ke ĝi montras 10 minu-
tojn antaŭ la sesa, sed Poĉjo ne
komprenas tion. Li nur vidas, ke
la montriloj ne formas rektan li-
nion. Restas do ankoraŭ tempo.

Paĝo 43

Ĉapitro 18

Tamen li turnas la boaton kaj ko-
mencas remi heĵmen. Kiam li es-
tas ĉe la hejma bordo, li ligas la
boaton kaj rigardas la horloĝon.
Ankoraŭ ĝi ne formas rekton, li
pensas. (Tamen estas jam 20 mi-
nutoj post la sesa, kiel ni vidas,
sed tio estas enigmo al Poĉjo).

Li do eniras en la korton kaj
prenas sagojn en la manon. En la
dua mano li portas celtabulon. Ĝin
li pendigas ĉe la muro. Kaj li ko-
mencas jeti sagojn al la celtabulo.

Tiel la tempo pasas gis Poĉjo sen-
tas sin tre laca. La montriloj anko-
raŭ ne staras rekte, ho, ho! (Estas
ja la sepa horo!) Poĉjo tamen eni-
ras kaj trovas Rikon, kiu sidas ĉe
tablo kaj legas libron, Li diras:
Kara amiko, nun vi estas tre mal-
frua: la manĝo jam estas for. Cu
vi tamen ne komprenas la horlo-
ĝon? Vi devas nun iri dormi sen la
vespera manĝo.

turnas: unuelaboa-
to montras for de
la hejmo, poste Ii
turnas, kaj ĝi
montras al la hej -
mo

kcrto = tero tute
prcksima al la
domo
cel 'tabuio

tempo pasas, mont-
riloj moviĝas;
homo pasas, la
piedoj moviĝas, li
alvenas, ne haltas
kaj iras antaŭen
ho!

frua venas, kiu ve-
nas antaŭ la fik-
sita tempo, mal-
frua venas post la
fiksita tempo
dormi: lcuŝi sen/mo-
va, kun fermitaj
okuloj

la 6:a vespere __
la 18:a horo

sagoj en la mano de Poĉjo jetas
Poĉjo

1

19-a Ĉapitro

44-a Faĝo

Paĝo 45

ĉapitro 19

leciono = instrua
horo

ne havas ideon. =
nenion scias
li instruas nin =
li donas al ni ad-
monojn, sciojnkaj
konoĵn por ke ni
lernu

krom tio = ekster
tio, kion mi diras
trc a = ne bezona,
super/flua (pensu
pri akvo, kiu fluas
super la bordojn)
almenaŭ mi = se
ne aliaj, tamen mi
tago == 24 horoj
aprilo: tion vidu

poste!

cifer/plato: plata

rondajo kun cife-
rcj

signifas = estas
signcj de

dividas: la strek/-
etoĵ sidas unu
apud alia, ĉie sa-
me proksime unu
al la alia

ĉiuj partoj kune es-
tas la tuto
inter 1 kaj 5 estas 2,
3 kaj 4

1». LECIONO PRI LA TEMPO

Keko: Aŭdu nun ĉiuj! Ni scias,
ke Poĉjo ne havas eĉ ideon pri la
horloĝo, kaj ni devas instrui ĝin
al ii. Krom tio, mi pensas ke la
instruo ne estas malbona aŭ troa
kaj superflua al vi aliaj.

Riko; Mi almenaŭ jam scias ĉion
pri la tempo.

Keko: ĉu vere? Diru do, kiom da
tagoĵ estas en aprilo?

Riko: Nu, eble tridek unu,

Keko: Jen, ankaŭ vi ne scias. Sed
ni komencu per la horloĝo. Vi jam
scias, ke la numeroj sur la ciferpla-
to de la horloĝo signifas la horojn,
de 1 ĝis 12. Nu, Poĉjo, kiu montrilo
montras la horojn?

Poĉjo: La mallonga. Sed kiel la
longa montras la minutojn?

Keko: Ekster la ciferoj vi vidas
rondon, kiun malgrandaj streket-
oj dividas en sesdek partoj. Tiu es-
tas la minuta divido, Inter du nu-
meroj estas ĉie kvin minutoj. Nun

vi povas legi, kion la diversaj bil-
doj de horloĝo montras, se mi di-
ras, ke nul minutoj estas supre,
ĉe la numero 12. (Paĝoj 41 kaj 42.)

Poĉjo: Jen, la unua montras kvin
minutojn post la kvara, aŭ »kvaran
horon kaj kvin minutojn».

Riko: Kaj alia montras pre-
cize la dekan horon. Tio estas deka
horo, nul minutoj.

Konjo: Kaj tie estas kvina horo
kvindek minutoj, kaj ĵen sesa horo
dudek minutoĵ.

Poĉjo: Kaj fine precize la sepa
horo.

Keko; Restas ankoraŭ unu hor-
loĝo. Ĝia montro estas oka horo
deksep minutoj. — Sed la tagnokto
estas dudek kvar horoj, La tago ko-
mencigas je la sesa horo matene:
tio estas la limo inter nokto kaj ta-
go. La ombrojn de la nokto forpelas
la suno, kiu levigas. La mezo de la
tago, tagmezo, estas je la 12:a ho-
ro. Post tio sekvas la 13 :a, la 14:a
horo ktp. Sed, ĉar nia horloĝo ha-
vas nur 12 numerojn, je la 13;a ĝi
montras la numeron 1, je la dek-
kvara la numeron 2, ktp. Tiujn
horojn oni nomas ankaŭ »unua
posttagmeze», »dua posttagmeze»,

4.C5

precize la deka =
10.0

5.50

6.20

7.0

tagnokto = tago +
no:kto

en. nokto ĉio estas
nigra

tago: la horoj 6...1S
maten.a horo: la se-
sa 6.0

limo: purukto aŭ li-
nio kie ili tuŝa-s
unu la alian

i -

suno -Q £■;

4T . \

lev iĝas — levas sin
ktp. ... kaj tiel plu
po$t'tag/zneze

20-a ĉapitro

46-a Paĝo

laŭ be&ono =
kiam vi bezonas
anstataŭ tio — en
la loko cle tio, por
diri la samon
leganto = tiu, kiu
legas

D: kioma? R: la 8:a!
semajno = 7 tagoj
la tagcj de semajno:
dimanĉo
lundo
mardo
merkredo
jaŭdo
vendredo
sabato

la pii.-multo de ĉio
estas ordinara =
ĉiutaga

labori = movi la
manojn porpret -
igi icn

kin ripozas, tiu or-
dinare kuŝa.s; plej
bcna ripozo est-as
dormo

plej/parte = en
plej multaj oka-
zoj

laŭ = sekve de
religioj: farist/ana,

mose/ana kaj ma.
homet/ana (Krds-
to, Moseo, Maho-
meto)

ktp. — Je la dekoka alvenas la ves-
pero, ekestas nokto. La noktomeza
horo estas la 24:a. Ĝi estas ankaŭ
la nula horo de la nova tagnokto
( 0 . H ).

Poĉjo: Estas malbona afero, ke
ni devas tiel multe kalkuli pri la
horoj.

Keko: Nu, vi povas diri nur la
numerojn de la ciferplato, kaĵ laŭ
bezono aldoni »antaŭtagmeze» aŭ
»posttagmeze».

Riko: Sed anstataŭ ia longaj
vortoj »antaŭtagmeze» kaj »post-
tagmeze» oni ja ankaŭ povas diri
ekz. »la sesa horo matene» aŭ »la
kvina horo vespere», ĉu ne?

Keko: Jes, vi pravas. Tio sig-
nifas la samon.

— La leganto diru, kioma horo
estas nun!

20. LA SEMAJNO

Sep tagoj kaj noktoj estas unu
semajno. En la semajno estas ses
ordinaraj tagoj. En la ordinaraj
tagoj ni laboras. Ili do estas la-
bortagoj. En unu tago ni ne labo-
ras: tiam ni ripozas, La ripoza tago
varias, plejparte laŭ la religio: la
kristanoj havas la dimanĉon, la
moseanoj la sabaton kaj la maho-

Paĝo 47

ĉapitro 2Ŭ

metanoj la vendredon kiel ripozan
tagon.

La unua tago de la semajno estas
ciimanĉo. La dua tago estas lun-
do, la tria mardo, la kvara estas
merkredo, la kvina estas ĵaŭdo, la
sesa vendredo kaj la sepa sabato.

Merkredo, kiu estas la meza tago
de la semajno, havas en pluraj
lingvoj la nomon »semajnmezo».

Se nun, hodiaŭ estas merkredo,
hieraŭ estis mardo kaj morgaŭ es-
tos ĵaŭdo. Antaŭhieraŭ do estis
lundo kaĵ postmorgaŭ estos vend-
redo.

Por lerni la semajnajn tagojn
ni legu kelkajn fojojn la sekvan
versaĵon, ĝis ni memoros ĝin:

La semajno

Jen rimedo por bonstato:

Lundo, mardo kaj merkredo
plie ĵaŭdo kaj vendredo
kaj krom tio eĉ sabato
estu tagoj de laboro,
sed ripozu kun humoro
dum dimanĉo. Sen eraro
en memoro — kalendaro.

mi havas kretonkiel
skribilon. = mi
havas fiu V^r
gikribi

ptoaj — pli ol unu-
du

lingvo: parolo kai
skribo, per fau ni
koanprenas unu la
alian

hodiaŭ = en ĉi tiu
tago

hieraŭ morgaui
kio jam estis <kaj
pasls., tio ne plu
re/v<enos nek es-
tos

arutaŭ/hieiaŭ estis
la tago antaŭ la
hieraŭo

pcst/morgaŭ estos la
tago post la mor-
gaŭo

verso: »ĵ.en rimedo
pcr bonstato»;
kelkaj versoj estas
vers/aĵo (skrib/aĵo-
el versoj)

memcras = havas
en la kapo, povas
re/diri kiam ajn
rimedo: ilo a.ŭ vojo
aŭ laborordo
bon/stata homo ha-
vas fortan korpon,
esta s ĝoja kaj vo-
las labori

pli/e = ankoraŭ pli
kun bona huimaro-
= ĝoja, sen timo
kaj sen ŝvito
dum la tago = de
la mateno ĝis la
vespero

kalendaro = kalku-
laro kaj divido de
tempo

21-a Ĝapitro

48-a Paĝo

Paĝo 49

Ĉapitro 21

luno

mensogas — diras
malveron

ĉapitro: parto de
legaĵo

latino: malnova
lingvo

ŝerco: luda diro

rimarki = vidi kaj
ekscii

ĉiam = ĉia/tempe
ciklo = ronda serio
n-ova = 'kiu antaŭe
ne estis

vid/ebla = kiun oni
povas vidi
arko = parto de
rondo

du, on,/rondo = V 2
rondo

DOO

unua kvar/ono ( 1 • >
plen/luno

tria kvarono

1 plena, 2 neplena,
3 malplena

Ĉu vi aŭdis diri, ke la luno men-
sogas?

Kiel vi povos legi en la sekva
ĉapitro, la luno kreskas dum du se-
majnoj kaj poste malkreskas dum
same longa tempo, Sed kiam ĝi
malkreskas, ĝi similas al C, per kiu
litero komenciĝas la vorto »kreski»
laŭ la latina skribo. Kaj kiam la
luno kreskas, ĝi havas la formon de
D, kiu estas la unua litero en »de-
kreski» kaj »depreni», kiuj ja signi-
fas malkreski kaj malgrandigi.

De tio devenas la ŝerca diro, ke
la luno mensogas.

21. LA MONATOJ KAĴ LA JARO

Jam frue la homoj rimarkis. ke
la formo de la luno varias, kaj ĉiam
post paso de sama tempo revenas
samaj formoj, La lunciklo kon-
sistas el ienaj formoj: novluno es-
tas tute nigra kaj nevidebla, sekvas
mallarĝa arko, kiu iom post iom
larĝiĝas gis duonrondo. Tiun oni
nomas la unua kvarono. Poste ĝi
kreskas pli, ĝis tuta rondo, kiun oni
nomas plenluno. Sekvas malkresko,
unue ĝis la tria kvarono, kaj poste
ĉiam pli mallarĝa arko, ĝis ne-

videbla novluno. Tio estas la lun-
ciklo, kiu daŭras proksimume 27
kaj trionon da tagnoktoj.

La monato estis origine la prok-
simuma lunciklo, 28 tagoj. Sed la
piej rimarkeblaj ŝanĝoj ĉirkaŭ ni,
en la naturo, dependas de la ciklo
de la suno, la jaro, kiu daŭras tri-
cent sesdek kvin tagojn kaj unu
kvaronon, proksimume. Nun oni
volis, ke la jaro enhavu precize dek
du monatojn, kaj tial la longeco
de la monato varias inter 28 kaj
31 tagoj, kaj la jaro enhavas kvin-
dek du semajnojn plus unu aŭ du
tagoĵn.

Kiuj estas ia nomoj de la mona-
toj? La unua monato estas janua-
ro, la dua estas februaro, la tria
marto, la kvara aprilo, la kvina
majo kaj la sesa junio, per kio fini-
ĝas la unua duono de la jaro. Poste
sekvas la sepa monato, julio, la
oka aŭgusto kaj la naŭa septembro.
La deka monato estas oktobro, la
dekunua novembro kaj la dekdua
decembro. Tiuj nomoj estas komu-
naj por la plejparto de la lingvoj,
sed ekzemple ne por finnoj.

Kiel ni jam diris, la jaro ordi-
nare havas 365 tagojn, sed post tri

movo daŭras 1 ho-
roiu = la te-mipo
de ekmoviĝo ĝis
halto estas 1 hosro
proiksim/ume = ne/-
precize, iom pli
aŭ malpli

monato = lunciklo
origino = komenco,
de/vĉnio.

rimark/ebl/a = kion
ond povas rimarki
ŝanĝo = mal/sam/-
iĝo

naturo = ĉio ĉirkaŭ
ni

de/pendi = «sekvi
dev/ige

jaro = sunciklo

= 365 aŭ 366
tagoĵ

= 12 monatoj
= 52 semajnoj
+ 1 aŭ 2

t-agoj
eco = kvalito

La monatoj:

I januaro

II februaro

III marto

IV 2 prilo

V majo

VI junio

VII julio
vm aŭgusto

IX septembro

X oktobro

XI novembro
xn decembro

finnoj loĝas en
Fiimlando =
Suomi

22-a ĉg.pitro

sruper/j aro havas
uniu tagon super
la ordinara nomb-
ro, 366.

regula = slmila en
ĉiuj partoj
ne/regul/ajo =
punkto neregula
por ke vi povu =
en la celo
ebl/igi al vi
noti: fiksi en. la me-
moron aŭ fari
malgrandan
slcribaĵon por tio

aipril’ = aprilo; en
versaĵo oni povas
formeti »o®
uzi = preni kiel ri-
medon por atingi
eelon

pasinita tempo:
tempo kiu es-
tis kaj pasis
estonta tempo:
temipo, kiu venos
kaj estos

nigr/igas = faras
nigra

en lumo ni vidas;
tago estas luma,
nokto malluma
labor/igi = meti iun
en laboron.
sem/ado estas tio,
kion oni faras,
kiam oni ssmas
kun/manĝado = oni
manĝas kune
sata ne bezonas
manĝaĵoni; mal-
sata volas manĝi
trink/igi = doni al
iu triniki

_ 50-a paĝo

ortlinaraj jaroj sekvas superjaro,
kiu havas tricent sesdek ses tagojn,
La supertago estas en februaro,
kiu do tiam estas pli longa ol en
ordinaraj jaroj,

Nia kalendaro do ne estas regula.
For ke vi povu t>one noti en la me-
moro la neregulaĵojn de la kalen-
daro ni donas malgrandan versa-
ĵon:

Lp. jaro

Tridek tagoj en septembro,
en april’, juni’, novembro.

Dudek ok en februaro,
dudek naŭ je superjaro.

Restas sep monatoj, kiuj
havas tridek unu ĉiuj.

Diru la nomojn de la monatoj,
kiuj havas tridek unu tagojn!

Nun, kiam ni konas la tutan ka-
lendaron kaj lernis la uzon de pa-
sinta kaj estonta tempo, ni povos
pli libere paroli pri ĉio.

22. PROVERBOJ (igas, iĝas)

Nokto ĉion nigrigas, tago ĉion
lumigas,

Mateno laborigas, vespero ripoz-
igas.

Semado lacigas, frukto ĝojigas.

Paĝp 51 _

Kunmanĝado satigas, kunlaboro
amikigas.

Vi min trinkigis, mi vin manĝigos.

Nigran korvon lavado ne blankigas.

Suno sekigas, kion pluvo malsek-
igis.

Sano rektigas, malsano kurbigas.

Kio komenciĝis, tio ankaŭ finiĝos.

Kun kiu vi kuniĝis, tia vi fariĝos.

Korvo ne blankiĝas per lavado.

Kio maisekiĝis per pluvo, tio sekiĝos
en sunbrilo.

Muso satiĝis, manĝaĵo malboniĝis.

23. LA ETERNA RALENDARO

Nun ni sekvos Kekon kaj Rikon
kaj iliajn amikojn tra la tuta jaro,
en kalendara ordo, monaton post
monato.

Sed en tiuj ĉapitroj ni volas doni
ankaŭ eternan kalendaron, per kiu
vi povas rapide trovi, kiu estas la
semajna tago de kiu ajn dato.

Ekzistas pluraj specoj de eterna
kalendaro. Sed la plej simpla estas
jena:

Ĉapitio 23

Keko lavas la. ma-
naĵn; lav/ado = la
laboro de tiu, kiu
lavas

sano = bona stato
de la toorpo
rekt/igas = faras
rekta

kurb/igas = faras
kurba

bomenc/iĝis = ha-
vds komencon
fin/iĝos = havos
finon

kuniĝi = ludi, labo-
■ri, loĝi kun iu
fairiĝas = iĝas,
ekestas: faiiĝ&s

nigra = nigriĝas,
ekestas nigra
brila est-as la sun-
lumo

eterna = por ĉiil
tempo

dato — tago, fiksita
■per sciigo de jaro,
mon»ato, tago
speco = aro da si-
milaĵ aĵoiĵ
skupla — facile
kompranebla

23-a ĉspitro

Dimanĉaj literoj
de 1957 ĝis 1989

G F E. D C B A
57 58 59 60 60 61
62 63 64 64 65 66 67
68 68 69 70 71 72 72
73 74 75 76 76 77 78
79 80 80 51 82 83 84
84 85 86 87 88 88 89

pro tio = sekve de
tio. ĉar estas tiel

estas nomata =
oni nomas ĝin

ripet iĝas = revenas
simila

sufiĉas = pli ne
es.tas bezone
Krist/nasko = la
festo de Ia infano
Kristo. Ia 25:ande
decembro

JANUARO
A B C D E F G
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31

vintro: decembroĝis
februaro

JANUARO _ 52-a paĝo

Oni ordigas la tagojn de ĉiu mo-
nato sub la literoj A ĝis G. Se la.
jaro komenciĝas per dimanĉo, ĉiuj
datoj sub la litero A estas dimanĉoj.
En aliaj jaroj la dimanĉoj okazas
sub alia litero, kiu pro tio estas
nomata la »dimanĉa litero». En
superjaroj tamen estas du diman-
ĉaj literoj, unu por januaro kaj
februaro, alia por la aliaj monatoj,
En apuda tabelo vi trovas la diman-
ĉajn literojn por pli ol 30 jaroj*
en ses linioj. Vi povas mem daŭ-
rigi la tabelon; ĝi ripetiĝas ĉiam en
la sesa linio pri la loko de la super-
jaroj kun du literoj. Tiel vi ricevas
seneraran tabelon inter la jaroj 1900
kaj 2100, kaj tio eble sufiĉas.

Se vi havas nunjaran kalendaron,
sed ne tiun por la nova jaro, kiu
sekvos, memoru, ke la nova jaro
komenciĝas per sama semajna tago,
kiu nunjare estas ĵe la unua de
majo kaj je la Kristnasko.

24. LA MIRINDA KAPTAJO
DE POĈJO

Nova jaro komenciĝas per janu-
aro. Gi estas jam vere vintra mo-
nato. Jam de longe ne falis pluv-
akvo el la nuboj, sed malvarmaj

Paĝo 53 JANUARO

etaĵ kristaloj de neĝo. La neĝo falis
jam tiel ofte, ke ĝi tegis la vojojn,
arbarojn kaj kampojn. Fine fariĝis
tiel malvarme, ke glacio kovris la
lagojn kaj la maron en la insularo.
Antaŭ la vintro kaj neĝfalo oni
povis veturi per aŭtomobiloĵ kaj
aliaj radveturiioj nur sur la' vojoj.
Sed nun la glacio kaj la neĝokovri-
ta tero en arbaroj kaj kampoj estas
bona vojo por vintraj veturiloj, sle-
doj kaĵ sledetoj, kiuj glitas sur ĝi.

Sub la glacio vivas ankaŭ en vint-
ro la fiŝoj. Poĉjo diras: Eble ni
povus kapti keikajn fiŝojn, se ni
eiirus kun la kaptiloj!

Sed kial ne eliri? respondas Keko.

Estas tro malvarme!

Certe estas malvarme ekstere. Sed
ĉe tio ja helpas varmaj vestajoj,
instigas Keko.

Poĉjo konsentas. Li elprenas la
fiŝkaptilojn el tenejo kaĵ metas ilin
en keston. Keko prenas siedeton kaj
Poĉjo eksidas sur ĝi kun benketo kaj
la fiŝkaptiloj sur la genuoj. Kaj

Capitro 24

vestajcj

eta>-tre malgranda
cfte -- mult foje
tegi = formi supra-
jon. kcvri
kampo — senarba
larĝa tero
glacio: firma kovra-
ĵo sur malvarma
akvo

lago icm gra.nda
akvo, ĉirkau kiu
estas tero ĉiuflan-
ke

in-sulo — negranda
tero, kiun ĉirkaŭas
lagc aŭ maro
veturi -t antaŭeniri
per aŭtcmnbilo aŭ
alia veturiic
radveturilo vetu-
rilo 'kun radoj
neĝokovrita —
kion neĝo kovris
giitas = sin movais
unu sur la alia
sen radoj

vLvas: sin mcvas,
manĝss ktp.
povus --- necert-
eco: eble ni havos
fiŝojn ebie ne
helpas - faciligas
iin<stigas • antaŭen-
igas per admonaj
vortoj

teni: havi en mano
au atingeble
kesto: ligna ujo
kvarangula
genuoj; bildo p 54

puŝas: formovas per
Ia nianoj

er«rg*io fcntc cie
fcrto

truo en glacio:
loko, kie la glacio
estas rcmpita kaj
la akvc videbla
fonto lcko, kie

akvo fluas el la
tero

atendi resti kai

fari nenicn. ĝis io
okazos

peco — parto el tuto
al iogas:»petas» veni
baldaŭ pcst mal-
Jonga tcinpo
tiras •••- mane rnovas
al si per pli-malpli
granda forto
tuj — sen atendo
envic • • malĝcjo pri
tio, ke oni ne
havas ticn, lcion
a)ia havas
pacience ^ sen mo-
viĝantaj sentcj

rapide ili veturas al la bordo, dum
Keko slnitas kaĵ puŝas la sledon
kun forto kaj energio,

Sur la glacio la amikoj haltas.
Tii faras truon en la glacio, simi-
lan ai fonto sur tero, kie oni prenas
akvon. Keko eksidas sur la sledeto,
Poĉjo sur la benketo, kaj ambaŭ
mallevas la hokon sub la glacion.

Ofte oni devas longe sidi kaj
atendi. ĉu la fiŝoj venos por kapti
)a vermon aŭ alian pecon da man-
ĝaĵo, kiu kovras la hokon kaj al-
logas la fiŝojn. Sed nun. Keko bal-
daŭ sentas ke io tiras je la fadeno.
Keko suprentiras la hokon kaj tuj
ievas belan fiŝon sur la giacion.

Poĉjo alrigardas kun envio. Ta-
men, li sidas pacience kaj atendas,

Keko skutas: movas
per piedo veturilon,
pcrko sidas en la
skutsledo kun la
ilcj sur genuoj

en la espero, ke ankaŭ li baldaŭ
havos sian fiŝon,

Kaj vere ankaŭ Poĉjo fine sen-
tas ektiron je la fadeno. Li supren-
tiras la kaptilon, sed ĉu vi povas
diveni, kion 11 levas el la maro?
Boton! Kredu aŭ malkredu, estas
vere malnova, truhava boto.

Tamen, ankaŭ la boton oni devas
studi. Kiu scias, pro kio ĝi fikslĝis
je la hoko.

Nekredeblel Enestas fiŝo. Granda
ezoko falas el la boto.

Poĉjo estas feliĉa. Sed li diras: ni
devas kunporti hejmen ankaŭ la
boton. Se ni rakontus al Konjo pri
la mirinda okazaĵo kaj ne povus
montri la boton, ŝi certe ne kredus
nin.

Komparu la kaptaĵojn de Keko

kaj Poĉjo: kiu el la knaboj estis
pli bonsorta?

espero ĝoja aten-
do, kun cert/eco
pri tio, ke io
venos

boto: granda pied~
vest ajo, vidu bii-
don

kred2 3 opir.ias

vera

tru hava havas
truojn

ne/kred ebla = kion
cni ne povas kredi
feliĉa: ĝoja pri tio,
•ke li havas ĉion,
nenio mankas
rakonti: pri/paroli

ion, kio okazis
mirinida: io, kion
cni ne povisaten-
di nek esperi
kcmpari: m-eti unu
apud la alia kaj
pripensi la malsi-
milecojn

sorto: feliĉa aŭ

maifeliĉa okazajo

25-a ĉapitro JANTJARO

56-*a paĝo

25 . LA KAŜLUDO

decidi: filcsi sian

opinion aŭ volon
pcst pripenso
kaŝi: meti ien, kie
cni ne vidas ĝin
serĉi: rigardi ĉie,
ĝis oni trovas
kaŝ^ejo loko. kie
kaŝi ion

vestaĵejo: ĉambre-
to, kie oni metas
vestaĵojn

va=ta ^ ionga kaj
larĝ 2

aero: la gaso ĉirkaŭ
kaj super ia tero
kaj ni

paŝo la piedo

tuŝas la tercn ĉe
ĉiu paŝo

se nenio okf.zas. oni
kcmencas enui
spjri — enigi kaj
eiisi aeron
planko: vidu bildon

ronki: spiri aŭdeble
dum dormo

La kokoj kaj Poĉĵo decidis ,ludi
sinkaŝon. Poĉjo devos serĉi la koko-
fratojn, kiuj sin kaŝos.

Poĉjo kovras la okulojn per la
manoj kaj komencas kalkuli: 1, 2 ,
3, 4, 5, ktp. Sed Keko kaj Kiko for-
kuras por trovi bonan kaŝejon.

Jen t la vestaĵejo estas bona kaŝe-
jo! Keko kaj Riko sidas silente en
la malvasta vestaĵeĵo. Ili jam bal-
daŭ sentas mankon de aero. Poĉjo
ja devus serĉi ilin, sed neniun pa-
ŝon oni aŭdas. Kio do okazis? La
kokoj jam enuas atendi, kaj eliras
por spiri libere. Kaj nun Keko kaj
Riko ekserĉas Poĉjon.

Jen Poĉjo sidas kun fermitaj oku-
loj en angulo de la ĉambro, sur la
pEanko, kaj dormas. La ronkado
malkaŝas lin jam de malproksime.

Paĝo 57

jantjaro

ĉapitro 25

Proverboj

e

Kiu ripetas sufiĉe, lernas plej firme.
Komence malfacila, fine ĝojiga.

Mi blinde pafos, eble trafos.

Rido matene, ploro vespere.
ĉie estas varme, sed hejme plej
ĉarme.

as, is. os, us, u, i

Infano ne ploras, patrino ne scias.
Kiu sentas — ploras, kiu vidas —
ridas.

Kio estis kaj pasis, tion tempo
frakasis.

Junulo ludis, maljunulo malsatos.
Kiu semis, tiu rikoltos.

De kie ci venis, tien ci reiros.

Se okulo ne vidus, koro ne avidus,
Volus kato fiŝojn, sed la akvon ĝi
timas.

Ni laboru kaj esperu.

Unue lernu, poste instruu.

Ne iru du vojojn per unu fojo.

Ne vivu kiel ci volas, vivu kiel ci

blinda -= kiu ne-
vidas

trafi = jeti precize
el la celo
plori: malĝoji tiel,
ke akvo fluas el
la okulo.j

ĉarma = bela, allo-
ga, ĝojiga

frakasis ~ rompiĉ
je malgrandaj
pecoj

juna “ kiu vivis
malmultajn jarojn

jun.ulo r- juna
homo

rikolti preni Ia
fruktcjn

ci - alparoio al unu
bona amiko,
anstataŭ »vi»

avida -- kiu forte
vohs havi

povas.

26-a ĉapitrc

amikoj amas unu
la aiian

paf/ilo = ajo, per
kiu oni pafas
morti =■ sen/viv/iĝi

FEBRUAEO
A B C D E F G
12 3 4

5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20. 21 22 23 24 25
26 27 28 29

ieg/anto = iu, kiu
legas

suno estas tagmeze

en sudo

lando — certa ter-
parto, ofte kun
fccmuna lir. ; gvo
ncrdo kajsudo ?stas
rektaj mal/cj
regi - suiperi ĉiujn
aliajn

vetero = stato de
la aero

frcsto: forta rnal-
varmo

vento: moviĝo de

aerc

maivarm.ega — tre
malvarma

portas vestaĵon =
havas ĝin sur si
r.esto = hejmo de
birdo

FEBRUARO

58-a paĝo

Birdo havas flugilojn por ke ĝi
flugu.

Vi amas preni, amu ankaŭ redoni.
Ne uzu pafilon por mortigi muŝon!
Vi volus doni ovon por ricevi bovon!

ĉemizo: vestajo plej iakc; vestajo *ur
p:’cksima al la ia supra parto
korpo de la korpo

26. MALDENSA ESTAS LA NESTO
DE PIGO

La leganto certe jam komprems,
ke la familio Koko ne vivas ie en
la sudaj landoj, ĉar januaro estas
vintra monato. Ĝi loĝas iom mal-
proksime en la nordo. Tie ankoraŭ
en februaro regas vintraj veteroj:
hodiaŭ neĝas, morgaŭ frostas kaj
poste sekvas vento kaj neĝfalo.

Estis malvarmega tago en feb~
ruaro. Pigo, la bela birdo, kiu ĉiam
portas festan vestaĵon: blankan ĉe-
mizon kaj nigran jakon, sidis en sia
nesto kaj sentis malvarmon. La nes-

Paĝo 59

FEBRUARO

ĉspitro 26

to de pigo ja estas farita el flekseb-
laj branĉoj, kiujn la birdo kun-
plektis. Gi do estas tre maldensa.
La vento serĉis ĉiuĵn truoĵn en la
muroj de la nesto kaj eniris, kaj
blovis sur la dorson de Pigo. Fine
Pigo komprenis, ke li devas serĉi
pli varman lokon aŭ glaciiĝi kaj
morti.

La Pigo do ekflugis, flugadis, kaj
jam vidis fumon leviĝi. Estis fum-
tubo de iu domo. Tie interne estis
varme. Sed Pigo ne volis ĝeni la
loĝantojn tie. Li simple eksidis sur
la fumtubo, sur la tegmento, kaj
sentis sin tie agrable varma kaj fe-
liĉa.

Interne en la ĉambro Keko kaj
Riko sidis hejmece. Pli frue dum
la tago Keko fendis lignon en la
lignaĵejo, hakante per hakilo. Nun
la ligno estas metita en la kamenon,
kaj ĝi forulas tie per brilanta fajro.

Tie la fratoj pasigis agrablan
vesperon en la hejmo, dum frosto
regis ekstere.

far.ita oni faris
ĝin

fleksi =_ kurbigi
pkkti _ kunigi per
interkrucigo
maldensa tra-

blov ebla

blovi < pri hcmo >:
fari venton per
sia buŝo
glaci iĝi

fumo: varma aero.
kun kiii fiugas
tre ege maigran-
daj karboj
tubc: lcnga tra ir-
ejc por fumo, akvo
ktp.

interne: inter kvar
muroj

ĝeni: havigi laborcn
aŭ maifacilajojn
al iu

tegmento = supraĵo
de domo

bcna spnto estas

agrabla

hejm/ece: kun hej-
ma sento
lign/aĵ/ejo

hakalo: metala la-
borilo. per kiu oni
batante fendas
lignon

hakknte = per ha-
kado

met/ita oni metis
ĝin

kameno estas fajr-
ejo en ĉambro
kiam ligno fariĝas
tre varma kaj
foriras kiel fumo,
ĝi brulas per fajro

r

26-a ĉapitro_FEBRUARO

60-a pago

ŝtup.et aro

ĉssi finiĝi

subite: rapide. sen
paso de tempo
difekti — malbonigi
hela pli simila al
blanka ol al nigra
skrapi = forviŝi per
forto ion el la
supraĵo

iri laŭ io: sekvi
proksime al ĝi iom
longan vojon
kaŭzo de io estas
tio, pro kio ĝi
okazas

fermi: neebligi trai-
ron

kcmforto: agrabla,
hejmeca. nelaciga
sento

hcr to: malagrabia
sento pri nefarita
devo

gasto ali/ulo kiu
venas amike al
nia hejmo
in.viti peti eniri
prcponi — montri
ion al iu, por ke
li uzu ĝin
.>eĝo. sur kiu oni
sidas

kcntenta - kiu ne-
nion plu volas
havi

Sed la agrabla stato ĉesis subite.
— Kiai eniras fumo en la ĉambron?
Ĝi ja difektas la helajn murojn de
ia hejmo! Ili tute nigriĝos! Mi devos
grimpi sur la tegmenton kaj skrapi
la tubon, diris Keko.

Kaj Keko eliris kaj suprengrimpis
laŭ ŝtupetaro. Sur la tegmento li
trovis la kaŭzon de la malbono: La
tubon fermas Pigo!

Pigo devas foriri, aŭ estos nenia
komforto inteme. Sed kion fari?
Estus honto forpeli gaston en la
froston. Keko decidis inviti lin en
la ĉambron.

Keko proponis al Pigo benketon.
Li mem kaj Riko eksidis sur segoj.
Kontente Pigo eksidas ĉe la varma
fajro, en kiu brulas la ligno, kiun
Keko hakis pli frue.

La fajro agrable varmigas tiel
la gaston kiel la hejmanojn.

r

Paĝo 61

FEBRUARO_ĉapitro 27

Baldaŭ Konjo eniros kun bolanta
akvo kaj teo en la ĉambron, kaj
tiam estos vera festo malgraŭ la
frosto ekstera. Kaj en la amika
rondo Pigoforgesas sian maldensan
neston en la arbaro.

akvo bolas je lOO^C,
kiam vaporo forte
eliras

malgraŭ tio = eĉ
se tio volas mal-
helpi

forgesas: ne plu

mer.ioras

mono: moneroĵ

27. KEKO KAJ RIKO AĈETAS
TERPOMOJN

Estis fine de februaro. La terpo-
moj el la propra kampeto de la
kokoj jam antaŭ kelka tempo fi-
niĝis, kaj jam tedis la fratojn vivi
longe sen ia preferata ĉiutaga
manĝaĵo. Tial la frata paro decidis
ekiri al la afabla Urso por aĉeti
terpomojn. Li ja posedas grandan
kampon, kie kreskis muite da ter-
pomoj en la pasinta jaro.

Kelkfoje en februaro estas milda
vetero. Tiel estis ankaŭ en tiu ma-
teno. La ĉielo estis sennuba, tute
blua, kaj la suno brilis ridetante
sur la neĝamasoj. Estis tamen iom
da frosto, kaj la neĝon tegis firma
krusto, kiu formiĝis dum la nokta

terpomo = ovofor-
ma frukto, kiu
kreskas en la tero.
kiun oni pretigas
por manĝaĵo en
bolanta akvo
tedo: malagrabio

pro longa daŭro
prefer/ata: kiun oni
preferas

paro: du personoj
kune

afabla: amika, help-
ema

aĉeti: mterŝanĝiper
mono fvidu bil-
don!)

po-sedas: havas kiel
propr/aĵcn
pas/inta = kiu pasis
milda: var meta,

mola

ĉi-elo: la supraĵo, kie
la nuboj pendas
blua: kolorojn vidu
sur la kovrilo de
la libro!

blua estas kruco en
finna flago kaj
floro de anemono
oni ridetas ne/aŭd-
eble per pli-maLpli
fermita buŝo
amaso: granda
kvanto kune
krusto: malmola
supraĵo

21 -a ĉapitro

FEBRUARO

FEBRUARO

Ĉapitro 27

62*a paĝo

degel/inta: kiu de-
gelis

degeli: malglaciiĝi
skii: vidu bildojn
ski/bastono
dorso/sako
rando: simila al

bordo ekzemple
inter kampo kaj
arbaro

vilaĝo: multaj do-
moj kune

bon/ege = tre bone

promesi: certigi, ke
oni donos
pagi: doni monon
gaja: ĝoja kaj fcon-
tenta

prezo:

- pago

po

kilogramo

adiaŭi:

saluti

ĉe

eliro:

adiaŭ!

pordo

fermas

la

eliran

truon

de

domo

dubi: esti necerta
pri io f timi, ke tio
ne fariĝos^
sukceso: feliĉa fino
trans/porti = porti
de loko al alia
riproĉi: admone
mallaŭdi

sen/kaŭz/e = sen
kaŭzo

malvarmo el la akvo, degelinta pro
la sunbrilo de la antaŭa tago. Estis
do bonega neĝostato por skii. La
fratoj elprenis siaĵn skioĵn kaj
skibastonojn kaĵ surmetis dorso-
sakojn. Tiel ili ekskiis al Urso, kiu
loĝis ĉe la rando de la vilaĝo. La
skioj glitis bonege kaj baldaŭ la pa-
ro alvenis al la domo de Urso.

Urso bonvenigis la kokojn afable
kaj promesis la terpomojn. Prenu
en la sakon kiom ajn vi povas porti
sur la dorso. Vi ne devos pagi pli
multe pro tio.

Gajaj pro la malalta prezo Keko
kaj Riko plenigis siajn sakojn. Pro
avido Keko prenis eĉ iom tro mul-
te: estis al li malfacile levi la sakon
sur la dorson. Tamen ili adiaŭis la
afablan Urson, eliris kaj fermis la
pordon post si.

Kial vi prenis tiel multon? de-
mandis Riko. Mi dubas, ĉu vi
sukcesos transporti ĉion hejmen.

Ne riproĉu min senkaŭze! La

Paĝo 63

skioj glitas bone kaj la deklivo fa-
las en la direkto al nia hejmo, ni
ja loĝas en valo, diris Keko iom
fiere.

La skioj vere glitis tre facile laŭ
deklivo malsupren. Sed venis mal-
ebenaĵo kiu ĵetis Kekon sur la
dorson, kaj li restis kuŝanta en la
profunda neĝo. Riko skiis rapide
antaŭen kaj ne rimarkis la mal-
feliĉan okazaĵon.

Riko alvenis al la hejma pordo
kaj ekhaitis mirante, kie Keko res-
tis. Formetinte la dorsosakon kaj
lasinte ĝin en la domo Riko rapidis
reen per la skioj, kaĵ baldaŭ li
trovis Kekon kuŝanta, ne povanta
ekstari sur la skiojn. La frato ta-
men helpis lin el la embaraso,
tenante kaj tirante lin per la ma-
noj, kaj ĝoje ili kune skiis hejmen
kun la granda pakaĵo de Keko.

Kaj Riko konsilis Kekon pensi
alian fojon pri siaj fortoj, kaj ne
preni troan ŝarĝon.

deklivo: surfaco kiu
iras de alte mal-
alten

direktoj: norden»,

suden &c

valo: malalta kam-
po int-er altaĵoj
fiera: sentanta sian
bonecon

ebena; supraĵo sen
altajoj aŭ mai-
altaĵoj

kuŝ/anta = kiu ku-
ŝas

prcfunida: dika (pri
akvo, neĝo ktp.)
miri: senti ion
stranga kaj ne-
atendita

mir/ante = kaj miris

formet/inte = post
kiam li formetis
lasi = restigi
re/en = al la loko
de eliro

embaraso: malfacila
stato

pakajo: aĵo kunme-
tita kaj ligita per
ŝrniro

konsili: diri opinion,
kion iu devus fari
ŝarĝo: tio, kion oni
portas

1

bona gusto ag-
rabla sento en la
buio

laborema laboras
volonte

tranĉ/ilo: vidu bil-
don!

tranĉi: labori per
tranĉilo

ŝelo: pli maimola
suprajo de fruktoj
kaj similaj

kuiri: prepari
<manĝon) en akvo
boJanta

kuir'ota ~ kion oni
kuiros

piaĉas: estas ag-

rabla

m arĉas: a nt aŭen -
iras

agas: uzas labor-
ilon, pensas kaj
labcras

vigla: rapid aga kaj
gaja

pruntitan oni devas
redoni

ckupi: preni por sia
uzo

hezito: necerteco,

timo

kuraĝo: maltimo

maniero: en kiu

maniero -■ kiel

MARTO

A B C D E F G
12 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
1& 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 3C 31

28. LA DANĜEROJ DE TRANCILO

La tuta familio ĝojis pri la rice-
vitaj bongustaj terpomoj. Eĉ la
juna Poĉjo, kiu ordinare ne estas
tre laborema, volonte prenis tranĉ-
ilon kaj komencis senŝeligi terpo-
mojn kuirotajn. Keko venis rigardi,
kiel la laboro sukcesas. Sed la la-
boro de Poĉjo ne plaĉis al Keko:
al li ŝajnis, ke ĉio marŝas tro mal-
rapide. ĉu Poĉjo do timas la
tranĉilon aŭ ĉu li estas mallabo-
rema? Keko ekdiris kolere: Kial
vi ne agas pli vigle? Pruntedonu al
mi la tranĉilon kaj lasu min
montri kiel oni tenas la tranĉilon!

Keko okupis la seĝon de Poĉjo
kaj sen hezito kaj kuraĝe li ko-

mencis uzi la tranĉilon en maniero
de majstro. Sed la tranĉilo estis
pli akra ol li kredis. Apenaŭ li faris
la unuan tranĉon, kiam la klingo
tuŝis lian fingron kaj ruĝa sango
ekfiuis,

Keko nun sidas kaj pentas sian
troan kuraĝon. La vundita mano
estas ĉirkaŭita per bandaĝo, kaj
Keko konsentas, ke oni devas esti
pli singarda dum la laboro, kaj ne
uzi akrajn laborilojn senzorge kaj
forgesante la danĝerojn.

Sed Poĉjo daŭrigis malrapide
la senŝeligon. Poste Patrino Kokc
kuiris la terpomojn en pura akvo
kaj vaporo. Kaj ĉiuj kunvenis en
)a manĝoĉambro por manĝi la
bongustajn kuiritajn terpomojn.

Keko sidas ankoraŭ tre serioza
ĉe la tablo. Konsolas lin tamen tio,
ke ne difektiĝis la dekstra mano,
kaj li povas sen malfacilaĵo par-
topreni la manĝadon.

majstro: alte ŝatat-a
instruiat-o
akra: tranĉopova
apenaŭ = ne pii ol
klingo: tranĉanta

rancio

ruĝaj estas framboj
kaj vakcinioj
sango: la. ruĝa fiu-
ajo de la korpo
penti: senti malĝo-
jon pri malbona
faro, kun volo ne
plu fari tiel
vundi: kaŭzi difek-
ton, el kiu fluas
sango

bandaĝo: vidu bil-
donl

sin gardi: konduti
tiel, ke malbona
scrto ne povu
veni

zorgi: pensi pri ri-
medoj certigi bo-
nan sukceson
danĝero: ebleco de
malbono aŭ mal-
feliĉo

pura akvo: nur ak-
vo kaj nenio alia
vapcro: akvo kiel
gaso

kuirita: tio, kion
oni kuiris

serioza ~ san rideto
kon.soli miidigi la
malĝojon

2£ka ĉSipitro_MARTO

66«*a psĝo

urmidŭ

EKV4TŬR0

terglobo

des = laŭ tio, an-
koraŭ

latitudo: largeco de
la ter/globo, kal-
kulite de ekva-
toro

grado = de

rondo (tricent-

sesdek/ono)

egala, = precize sa-
ma

tag/nokt/egal/iĝo: la
tago kaj nokto
estas egale longaj

klara ĉielo = sen-
nuba

serena: sunplena,

sennubŭ, ridanta
antaŭ/diri: diri, kio
estos

29. LA STRANGA NEĜULO

Plej mirinda en la norda vintro
estas la iom-post-ioma kreskado
de lumo, La plej mallonga tago —
en decembro — estas en tempo,
kiam la vintro apenaŭ komenciĝis,
Ĝi estas ofte senneĝa kaj tial des
pli malluma, kaj ĝi ne daŭras pli
ol 5 kaj tri kvaronojn da horoj, je
la latitudo de 60 gradoj. Sed
neĝas kaj ekfrostas, fariĝas vera
vintro — kaj la tago plilongiĝas.
La novjara tago jam estas ses
horoĵn longa, kaj en komenco de
februaro ĝi atingas 8 horojn. Kaj
en marto, la dudek-unuan, okazas
la tagnoktegaliĝo — la tago
atingas 12 horan longecon. Ciutage
post la novjaro oni povis rimarki
la piilongiĝon de la tago, la suno
grimpis pli kaj pli alten kaj gia
varmiga forto kreskis. Kiam suno
estis malalte, klara ĉielo signifis
froston, sed nun jam serenaj tagoj,

Pr.ĝo 67

MARTO

ĉapitr-o 29

dum kiuj la neĝo ekdegelas kaj
moliĝas, antaŭdiras printempon.

Kies estas la domo, kiun ni vidis
en tia, printempon antaŭdiranta,
tago en marto? Estas la dometo de
la familio Koko, kaj en ties korto
ni vidis strangan negulon. Sed ni
rakontu, kiel ĝi fariĝis.

La neĝo estis mola kaj facile
formebla per premado, kaj la aero
estis agrable milda. Keko kaj Kiko
eliris en la propran ĝardenon kaj
komencis ruli grandajn neĝbulojn.
La bulojn ili levis unu sur la alian.
Riko prcnis lignan ŝovelilon, per
kiu oni forŝovelas la neĝon por
malfermi vojetojn, kaj provis ĝin
por ebenigi la kunligon de la buloj,
seti tio ne sukcesis bone, pro la
moleco de la ligno. Li do prenis
ansfcataŭe feran fosilon, kaj nun la
ligoj fariĝis glataj. Baldaŭ staris
la korpo de la neĝulo. La kapo
fariĝis el iom pli malgranda bulo,
kaj ankaŭ la ĉapelon Keko faris el

printempo: degelo

de neĝo kaj re-
viv/iĝo de la n-a-
turo

kies domo: kiu ĝin
posedas?

ties korto: korto de
tiu

stranga: nevidita,

neatendita, mir-
inda

premi: teni forte
per la mano por
malvastigi, mal-
grandigi

ĝardeno: korto, kie
kreskas fruktar-
boj ktp.

bulo: pli-malpli
ronda objekto
ŝoveli: forpuŝi ne-
ĝon aŭ supraĵon
de tero

provi ion: uzi ĝin
por vidi, ĉu ĝi
estas bona
kun/Iigo: loko kie
du aĵoj tuŝas unu
la alian

fero: la plej multe
uzata metalo (Fe)
fosi: fari truon en
la tero

glata: tre ebena

ĉapelo: kapvestaĵo

Paĝo 69

MARTO

Ĉapitro 29

29-a ĉapitro _ MARTO

68-a paĝo

brako estas eistar-
aĵo f kiu finiĝas per
la mano

dentoj en la buŝo
maĉas

maĉi: malgrandigi

manĝaĵoni en la
buŝo

haroj: maldikaĵ,

Ion-gaĵ aĵoj sur la
kapo

nazo: per kiu ni
spiras

taŭgas: estas uzebla
lign/ero: malgranda
parto de ligno
butono: flksilo de
vestaĵo

kuir/ejo: ĉambro,

kie oni faras
manĝaĵojn
radio-aparato (bildo
sur paĝo 67)
anonci: sciigi
atend/ebla
ataki — subite ek-
bati malamikon
suferl: sub/met/iĝi

al malbonaĵo
de/form/iĝos: ŝanfos
sian formon
ombrelo: vidu bil-
don

guto: aikv/ero

neĝo, same la brakojn. La okuloj
fariĝis el lignokarbo kaj same la
dentoj en la buŝo — la neĝulo ja
devas povi ankaŭ maĉi la manĝaĵ-
on. llarojn la neĝulo ne bezonas.
ĉar la ĉapelo kovras la kapon. Kiel
nazo taŭgas lignero* Ankoraŭ la
nigraj karberoj taŭgas por butonoj
sur la jako. Tiei la neĝuio estis
preta. Nur la ŝovelilon li ankoraŭ
ricevis en la maldekstran manon.

La fratoj eniris. Riko iris en kui-
rejon kaj Keko malfermis la ra-
dion. Tie oni anoncis pri la
atendebla vetero: plivarmiĝos,
kelkloke pluvos akvo. . .

Keko ektimis, kio okazos al la
neĝulo, se la pluvo atakos ĝin! Ĝ-i
ja suferos pro la varma akvo, eble
eĉ degelos kaj tute deformiĝos! Mi
devas helpi ĝin.

Keko elkuras tra la pordo kun
omhrelo en la mano. Li tuj rimar-
kas, ke jam falas gutoj.

Sed nun la neĝulo staras grave
kvazaŭ grandsinjoro, tenante
ombrelon super sia kapo.

Kaj ĉiuj preterirantoj rigardas
kun miro la neĝulon, kaj kelkaj el
ili mokas pri ĝi.

Sed kiam Konjo vidis la neĝulon,
ŝi tuj ekpensis pri enigmo kaj vokis
Kekon kaj Rikon:

Fratoj, ĉu vi povas diri, kio es-
tas tio:

Muelejo supre, tenejo malsupre,
densa arbaro sur la muelejo; la
muelejo havas unu pordon, kvar
fenestrojn kaj duoblan fumtubon,
sed ia tenejo estas senfenestra.

Keko: Estas homo!

Riko: Kiel povas esti homo?

Keko: Muelejo estas la dentaro,
pordo estas la buŝo, fumtubo la
nazo...

Riko: Jam mi scias: okuloj kaj
oreloj estas la fenestroj kaj stoma-
ko la tenejo. Kaj la haroj estas la
densa arbaro.

Konjo: Bone divenita! Vi ricevos
sukeraĵojn kiel premion!

grava: fiera, grand-
ŝajna

kvazaŭ: tute simila
al

preteriri = pasi
moki = malŝate
ridindigi

muelejo: bildo mal-
supre

stomako: kien iras
la manĝaĵo

30^a ĉapitro

Dio: la plej supera
estaĵo

sterni: ebenigi, larĝ-
igi

sor.orilo: aŭdebla

re.konilo pen-
danta ĉe la kolo
de bovinoj & aliaj
bestoj

ŝovi: en'puŝi
fremda: ne/propra
vazo: ia ujo
elekti: preni prefe-
ratatt el multaj
proponataj

posed/ata de iu —
iu posedas ĝin

MARTO _ 7Q*a paĝo

30. PROVERBOJ

kiam = je kiu tempo

Kiam kato forestas, tiam la musoj
festas.

Ne ĉiam daŭras malbona vetero,
ne ĉiam daŭras homa sufero.

Dio ĝuste faras, neniam eraras.

Kiam kato jam formanĝis, forpelo
ne plu helpos.

kiel = laŭ kiu maniero

Kiel oni sternas, tiel oni dormas.

Unuj diras mensogon kiel veron,
aliaj veron kiel mensogon.

Neniel musoj pendigos sonorilon
al la kolo de kato.

Se vi iel povos, neniel lasu.

kial = pro kiu kaŭzo

Kial ŝovi la nazon en fremdan
vazon.

Li tro rapidis, tial falis.

Ĉial estu singarda elektante
amikojn.

kies = posedata de kiu

Kies gasto mi estas, ties feston
mi festas.

Ĉies hundo estas nenies hundo.

Paĝo 71

APRILO Capitro 30

Tabelvortoj (dua parto)

enhavo

demando

respondoj

recerta

certa tuta

ne/a

ekster

tabelo

tempo

kism

iam

tiam

ĉiatm

neniam

je la trla horo

maniero

Kiel

iel

tiel

ĉiel

neniel

ĝentile,

kuraĝe

kaŭzo

kial

13.1

tial

ĉial

nenial

pro via

peto

posedo

kies

ies

ties

ĉies

nenies

mia, de

la patro

Specialaj uzoj de »kiel»:

Li salutis nin kiel la posedanto
de la domo = estante la
posedanto.

Li salutis nin kiel gastojn = ĉar
ni estas gastoj.

Keko kuris preskaŭ tiel rapide
(aŭ: same rapide, egale rapide)
ksel Poĉjo.

preskaŭ = roe tute,
sed ne rnankas
multe

APRILO

A

B

C

D

E

F

G

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

30

24

25

26

27

28

29

Pro

aprila

ŝerco

kaj

ŝanĝiĝ<

vetero gardu vin zorgeme.

Post sunbrilo pluvo, post rido
pJoro.

31-a ĉapittŭ_APRILO_ 72-a paĝo

31. DANĜERA AVENTURO

En aprilo la printempo marŝas kun granda rapideco,
La neĝo degelas, kaj ĉie estas aŭdeblaj agrablaj sonoj:*
murmuretas la riveretoj, kiuj estas plenaj de vigle
fluanta akvo. La unuaj kantobirdoj jam revenis de sia
longa vintra vojaĝo al malproksimaj, fremdaj landoj:
la muzika kanto de alaŭdo sonas alte en la blua ĉielo.
Dum kelkaĵ tagoj pluvas varmeta akvo el la nuboj,
kaj kiam ili dispeliĝas — tio estas, la vento pelas ilin
al ĉiuj direktoj — la suno briias varme, kaj tiel el la
tero kiel el la restaĵoj de neĝo leviĝas vaporo supren.

Estis tia suna tago en aprilo, kiam Keko kaj Riko
eliris allogitaj de la freŝa vento al la bordo de lago.
Tuj ili vidis, ke la glacio jam estas romp r ita. La tento
(allogo al malbonaĵo) estis granda.

— Vidu, kiel grandaj glacipecoj naĝas sur ]a akvo!
diris Riko.

— Ili estas vere grandaj pecoj de glacio, kiuj tie
flosas — kiel oni diras pri senvivaj objektoj kiuj
moviĝas sur la supraĵo de akvo. Fakte (= verdire),
la glacipecoj estas kvazaŭ grandaj flosoj, diris Keko.

— Sed certe estus danĝera aventuro veturi per unu
el ili.

* Rigardu ankaŭ vortkLarigojn sur la paĝoj 118—120.

Paĝo 73 _ APRILO _Ĉapitro 31

— Mi tamen volus tion provi, ili vere ailogas min.
Ne estas danĝere, ĉar nur vento pelas ilin; se estus
rapidflua rivero kaj akvo/falo, estus tute alia afero.

— Ne forgesu, ke la gepatroj admonis nin eviti la mal-
fortikan kaj rompiĝeman glacion kaj ne iri sur ĝin,
Vi devas obei iliajn admonojn.

— Ne diru al mi ordonojn, respondis Keko. Vidu kiel
granda kaj fortika peco de glacio estas tie, kie la bordo
kurbiĝas internen. Sur tiu mi volas veturi.

Kaj Keko paŝis al ia bordo kaj saltis sur grandan
glacifloson en la golfo. Sed kio okazis? La printempa
glacio estas malfortika kaj pro la bato de la salto la
floso tuj dis/pec iĝis kaj Keko falis en la malvarmegan
akvon. Li ektimis, kaj ekkriis: vokis kaj petegis helpon,
Forte, laŭte sonis liaj krioj, sed neniu estis proksima
krom Riko.

Riko tamen estis fidela amiko de sia frato, kaj li
tuj agis: li ne perdis eĉ unu sekundon por pripensado.
Li kuris al la borda arbaro kaj prenis longan bastonon,
veran stangon. Kaj tiun li puŝis en la golfon kaj etendis,
ĝis Keko povis kapti ĝian finon. Nun Riko tiris forte,
dum Keko tenis la stangon per siaj manoj. Kaj tiel
iii kune sukcesis al/ter igi Kekon.

Ambaŭ fratoj kompreneble kuris rapide al la hejmo,
por ke Keko ne malvarmumu kaj fariĝu malsana. Keko

L

33>a ĉa.prtro _ APHILO _ 74-a paĝo

tuj malvestis sin kaj kuŝiĝis en la lito, dum Riko al-
portis brullignon kaj komencis heĵti la ĉambron, por
ke estu varme al Keko. Patrino alportis kruĉon kun
varma suko kaj boteleton da kuracilo kontraŭ (** por
malhelpi alvenon de) malvarmumo.

Keko humile (= malfiere) petis pardonon pro sia
troa kuraĝ/emo kaj promesis estonte memori la admo-
nojn eviti danĝeron, kaj atenti pri ĉiu alia peto kaj
averto de la gepatroj.

La patrino nenion diris, ĉar ŝi opiniis, ke la aventuro
estis sufiĉa instruo, kaj ne estas necese plu averti Ke-
kon kontraŭ rompiĝema glacio.

32. KEKO REGALAS PER FLANOJ

Feliĉega pri tio, ke li estas savita el morto per la
energia agado de Riko, Keko decidas aranĝi (= estigi,
ordigi) festenon por sia frato. Li servos bonan inanĝ-
aĵon; li volas mem friti platkukojn aŭ flanojn, kiel oni
ankaŭ nomas ilin. Por tio li hejtas la fornon en la
kuirejo kaj pretigas paston en larĝa ujo. Sur la varman
platon de la forno li metas la paton, en kiu li fritos la
flanojn kun butero (kiun oni ricevas el la lakto de
bovinoj). Ĉion tion vi povas vidi en la unua bildo:
Keko staras tie kun tranĉilo en la maldekstra mano.
Kaj per la dekstra li tenas kuleregon en la ujo, kie li
miksas la paston. E1 la pato jam leviĝis vaporo en la

Paĝo T5_APRILO_Ĉapitro 32

aeron, kaj la odoro de la vaporo allogis Rikon kaj
Poĉjon en kuirejon. Ili divenis, ke estos io bongusta por
la buŝo, kaj venis por gust/umi (aŭ provi la guston).

— Ĉu vi jam flaris la odoron? demandis Keko. Nu, mi
ja intencis (= pensis kaj volis) inviti vin al festeno,
kaj nun vi vidos, kiel lerta mi estas, Mi tuj faros
vidindan artaĵon per mia mano: mi jetos ia flanon en
aeron por tumi ĝin kaj rekapti per la pato.

— Tion fakte mi Ŝatos vidi. Estas surprizo, neatendita
novaĵo, ke vi lemis la arton de kuirado kaj ricevis la
titolon kaj gradon de kuiristo. (Kuir/isto vivas per
la kuirarto, dum tiu, kiu kuiras okaze estas kuir/anto).

— Nu, mi estas nur kuiranto, sed mi povas konkuri
kun la plej lerta kuiristo, fanfaronis tro fiere Keko.

Sed kio okazis? La flano fiksiĝis en la plafono.

— Estis ja mirinda artaĵo, sed ne tute tia, kiel vi
fanfaronis, ŝercis Riko.

— Pro tio ne estas necese plori nek fluigi larmojn el
la okuloĵ, diris Keko. Mi povas forskrapi la flanon ei
la plafono kaj savi ĝin de perdiĝo.

32-a ĉapitro

APRILO

76-a paĝo

Dirite kaj farite.^Sed Keko ricevis ĉapon (malgrandan
kapvestaĵon) el la flano, kai la amikoj iĝis preskau
senspiraj (ne tute, sed multo ne mankis) pro rido.

— Mi sufokiĝos pro rido, ĉesu jam, diris Poĉjo.

Keko daŭrigis la fritadon pli zorgeme, kaj baldaŭ
pretiĝis granda amaso da flanoj.

Intertempe Riko kaj Poejo metis sur la tablon tri tele-
rojn, kaj por ĉiu tranĉilon kaj forkon, Kaj nun la amikaro
eksidis apud la festena tablo kaj regalis sin per la flanoj.
Kaj certe la manĝaĵo bone gustis al ili ĉiuj. Kun bona
apetito ili formanĝis ĉion ĝis la lasta peco. Fine Poĉjo
demandis:

— ĉu vi tute forgesis la trinkaĵon? Almenaŭ mi soifas
kaj volus havi lakton.

Lakto estis alportata.

Sed la humoro de Keko ne estis tute bona. Nenion li
volis konfesi al la aliaj sed li pensis sekrete (nenion
dirante al ili), ke troa fanfarono ne valoras, nek pagas
sin: ĝi kondukas (irigas) neeviteble al honto.

Paĝo 77

MAJO

ĉapitro 32

Poĉjo frestotremas

Proverboj (ant, int, ont)

ŝvitas kuŝemulo manĝante, frostotremas laborante.

Ploranton ni evitas, ridanton ni imitas ( = faras same
kiel li).

Kiu ridis eliranta, ploros revenanta.

Eliris ridante, revenos plorante.

Antaŭen volas la vivanto, malantaŭen rigardu
mortinto.

Estinta amiko estas danĝera malamiko.

Suferinto pli valoras ol lerninto.

Azeno naskinta, azeno mortonta? (Azeno estas simila
al ĉevalo; ŝerce oni nomas azeno iun, kiu nenion kom-
prenas. — Naski — doni vivon ai ido).

Uzu tempon estantan, antaŭvidu estontan, memoru
estintan.

* La senco estas: kiu jam faris sian servon. lin oni ne
plu valorigas.

M

A J

O

A

B

C

D

E

F

1

2

3

4

5

7

8

9

10

11

12

14

15

16

17

18

19

21

22

23

24

25

26

28

29

30

31

1

33-a ĉapatro_MAJO__78-a pftĝo

33. LA UNUA DE MAJO

La unuan de majo oni festas kiel la unuan tagon
4e somero: (ja sezono (aŭ parto de la jaro), dum kiu la
vivo de la kreskaĵoj estas plej riĉa kaj viglaĵ, kvankani
la varmo ankoraŭ diim pluraj semajnoj estas nefidinna
— necerta, Precipe (aparte, speciale) dum la noktoj la
temperaturo ofte falas sub nulon, kaj estas ankoraŭ
tro frue fari printempan semadon.

La unua de majo do estas la kamavala tago en la
Nordo, Tiam oni distras (ĝoĵigas, malenuigas) sin per
diversaj amuzaĵoj kaj petolaĵoĵ (ŝercaj agoĵ). Ciu volas
aĉeti al si atmenaŭ unu balonon, plenigitan per gaso,
kaj lasi ĝin flirti — moviĝi vigle kaj neregule — en la
aero. Tial ankaŭ Urso volas eluzi la okazon kaj okupi
sin kiel vendisto, por gajni monon. Li eliras kun granda
fasko da balonoj vendotaj. Ui brilas en la suno kun mul-
taj koloroj; verdo de herboj, ruĝo, flavo kaj bluo de
printempaj floroj.

Ankaŭ Poĉjo venis al la urbo kaj promenis (iris,
iradis) sur la stratoj, por rigardi ĉion. En iu strat-
angulo li renkontis Urson, la balonvendiston. Apude estis
grupo da aĉetantoj, sed Poĉjo nur rigardis kun envio
iom flanke, ĉar li ne havis la necesajn monerojn.

A1 Urso estis tamen malfacile teni la faskon de
balonoj samtempe kiam li akceptis (alprenis) monon,

Paĝo 79_ MAJO __ĉapitrp 33

donis la balonon kaj eble devis redoni troan monon.
Li petis, ke POĉjo bonvolu teni la balonfaskon inter-
tempe,

Sed kiam Urso, la vendisto, faris la komercon, okazis
malfeliĉa akcidento: Foĉjo estas malgranda kaĵ tiel
malpeza, ke la balonoj povas porti lin, kaj li ekflugis
en la aeron!

Urso postkuris kaj kriis heipon per laŭta voĉo. Porko
nenion timis: li tenis persiste la faskon en la mano, kaj
ne lasis ĝin forflugi kaj perdiĝi. Fine la vento puŝis lin
kontraŭ foston, kiun li kaptis per la libera mano. Kaj
nun la minacinta akcidento jam estis venkita. Urso
alvenis kaj helpis Poĉjon malsuprengrimpi.

La malriĉa balonvendisto estis dankema al Pocjo pro
tio, ke li ŝparis al li per sia heroa (kuraĝega) ago la
multekostan balonaron, Bonvolu, sinjoreto, li diris al
Poĉjo, elekti al vi la balonon, kiun vi plej ŝatas,

Kun brilaj okuloj kaj danko sur la lango Poĉjo prenis
balonon flavan kiel la floroj de tusilago (rigardu la
bildon sur la malantaŭa kovrilo de la libro!), kaj Urso
donacis (donis senpage) ĝin, bonvole kaj kun plezuro.

Poĉjo kaj Urso premis la manon unu al la alia, kaj
Poĉjo ekiris promeni kun Keko, ĝoja pri la feliĉa
mateno.

34-a ĉapitro _ MAJO _ 80-a paĝo

34. DE PRINTEMPO AL SOMERO

La venko de la lumo progresas — ni restas ĉiam sur
la latitudo de 60 gradoj. Se en marto la tago atingis
la longecon de la nokto, en komenco de majo ĝi jam
estas kun siaj 16 horoj duoble tiom longa kiel la nokto,
jam nur 8-hora. Kaj antaŭ la fino de la monato ĝi
atingas 18 horojn. Sed ne nur tio: la krepusko vespera
kaj matena pli kaj pli lumiĝas kaj fariĝas pli kaĵ pli
longa. Loĝanto de sudaj regionoj (landoj, terpartoj)
apenaŭ povas imagi, kion tio signifas. La sorĉa, ĉarma
lumo sen/ombra penetras (en- kaj trairas) ĉien, ĉir-
kaŭante kaj volvante la naturon kvazaŭ per malpeza,
hela vualo (vestaĵo de kapo simila al reto kun mal-
grandegaj truoj kaj tre maldikaj fadenoj), kiu nenion
kovras nek nevidebligas. Kaĵ tiu lumsorĉo estas tiel
forta, ke ĝi superas la brilon de la luno, kaj neniu
stelo sur la ĉielo estas videbla, kvazaŭ ili tute estingiĝis
(perdis la lumon). Restas nur la luma tago kaj la
sennokta nokto!

Intertempe la kreskaĵaro vekiĝis el la vintra dormo.
Jam meze de la neĝamasoj, la arbetaĵoj, salikoj, montris
siajn burĝonojn: ili dikiĝis, ŝvelis, kaj el sub la ŝelo
aperis (ekvidiĝis) molaj, blankaj buloj, kiujn la infanoj
nomas »katoj», kaj baldaŭ ĉi tiuj floraroj elpuŝis la
flavajn stamenojn, kiuj poste allogas insektojn, antaŭ
ĉio abelojn, al kolektado (serĉo kaj kunmeto) de la dolĉa
(sukergusta) florsuko, mielo, kaj de la flava florpolvo.
Kaj tuj post la fordegelo de la neĝo la kampoj verdiĝas
per la ekkreskantaj herboj. Sed nur en majo la unuaj her-
boj montras florojn: la tusilago kun flava florfasko en

Paĝo 81_MAJO_ĉrcitro 34

1 Pcĉ.io ĉe abeioj. — 2 Arbotrur.kc ke.j kvr*r folioj. — 3 Bran-
ĉeto de padnsc kur. ficrc-j. — 4 Kcnvalo. — 5 Betulo iclt?.
arbo).

supraĵo de rekta trunketo sen branĉetoj aŭ folioj. La
radiko, subtera parto de ia kreskaĵo, pli poste en so-
mero elpuŝas grandajn foliojn — kiam la floroj jam
antaŭ longe estas velkintaj (mortintaj). Poste, ĉirkaŭ
la mezo aŭ fino de majo, ekaperas la anemonoj kun
bluaj floroj, la arbeto paduso elburĝonigas siajn longajn
florarojn blankajn, kun forta agrabla odoro. Almenaŭ
dum la unuaj semajnoj de junio ekfloias konvalo.
la »maĵa lilio» kun siaj blankaj »sonoriloj ■>. La progre-
son kronas fine la floroj de pomarboj kaj sorpoj, kiuj
kvazaŭ somera neĝo vestas la arbojn. Sed tiam ni jam
estas meze de junio.

Ne malpli ĝojiga estis la elburĝoniĝo de la folioĵ de
multaj arboj. La blankatrunkaj betuloj unue elpuŝis
tre malgrandajn, flaveverdajn pintojn de folioj, kvazaŭ
orelojn de musoj — oni parolas pro tio pri musorelaj
folietoj — dum la unuaj varmaj semajnoj de majo.
ĉio dependas de tio, kiom la noktaj frostoj — ankoraŭ
oftaj en majo kaj eĉ en komenco de junio — mal-
rapidigas la evoluon. Sed la folioj kreskas, pligrandiĝas,
ilia verdo fariĝas pli malhela, kaj fine, post mezo de
junio jam tute kaŝas la nudecon de la betulaj branĉoj.

35-3 ĉapitrĵ

MAJO

82-a psĝo

Kiom da herboj elkreskis intertempe, kaj kiom da
diverskoloraj floroj jam ornamas (plibeligas) la some-
rajn kampojn, estas neeble rakonti. Ni nur konstatas
(notas la fakton): la lumo kaj la someraj koloroj
superregas la nordan naturon,

La bildojn de diversaj kreskaĵoj supre menciit-aj vi
tro^os sur la lasta paĝo de kovrilo de ĉi tiu libro.

35. BUMERANGO SIN REĴETAS

En bela maja tago Keko kaj Riko faris ekskurson
(promenon. eliron) ai arbaro kaj herb/ejc-j. Keko volis
montri al Riko kiel lerta H estas. Li jam sekrete ekzercis
sin en la ĵetado de bumerango. Kaj ekzercado eiam
donas arton kaj kapabEon. Vidu kiei lerte Keko ĵetas:
eiuioje ia bumerango revenas al liaj piedoj.

Riko pensis, ke estas ia sorĉo aŭ mistifiko (ŝerca kaŝo
aŭ mensogo) en tio. Lasu ankaŭ rnin provi, li petis.

Keko gentile permesis aJ Riko fari provon. Li ĵetis
kun granda forto, kaj ambaŭ jam pensis kaŝe, ke la
burnerango perdiĝos sen reveno.

Sed. terure: kia estis Ia sorco de Riko! La bumerango
revenis kun laŭta bruego, terure forta kaĵ sonora. Kaj
dume ĝi estis sin ŝanĝinta en aeroplanon! Pro timo
amtaaŭ fratoj falas surdorse sur Ja herbejon.

Paĝo 83

JUNIO

ĉapitro 35

Tamen, ne tiel grave; la aeroplano preterflugis trans
la herbejon kaj malaperis malantaŭ la arbaro kaj
monto (altaĵo).

Kaj fine eĉ la bumerango revenis!

Kies ĵeto estis pli bona, malgraŭ la diferenco (mal-
simileco) en ekzercado?

Proverboj (at, it, ot)

Korvo ne blankiĝas lavate (= per lavado).

Ne bela estas amata, sed amata estas bela.

Ne ĉiu insultato (kiun oni forte mallaŭdas) estas ŝtelisto
(kiu prenas sen permeso fremdan ajon).

Kia regalato, tia regalado.

Vojon batitan herbo ne kovras.

Vazo rompita longe sin tenas.

Bone farita, multe gajnita.

Malbone akirita (ricevita), baidaŭ perdota.

Malantaŭe lasita, antaŭe trovota.

JUNIO

A

B

C

D

E

F

G

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

36-a ĉapitro

JUNIO

84-a paĝo

JUNIO

Ĉaipitro 37

36. DANĜEROJ DE LA ĈEFVOJO

Keko kaj Riko libertempas en somerdometo, kiu
apartenas al ilia avo (patro de patro aŭ de patrino). Ĝi
estas lia propraĵo. Ci kuŝas en bela ĝardeno apud bordo
de lago, kaj granda arbaro estas proksime ĉiuflanke.
Sed la ĉefvojo (granda vojo) ankaŭ ne estas malprok-
sima. La fratoj, nepoj de la avo ludas kaj promenas
ĉie en la ĉirkaŭaĵo, kaj ili ankaŭ venas al la vojo kun
siaj ludiloj. Tie ili renkontas maljunan kapron kun
longa barbo sub ia buŝo, kiu avertas ilin: ne ludu sur la
strato. Ĝi estas tro danĝera ludejo, kaj vl certe pentos.

Sed estas vane (sensukcese) ilin admoni, kiam i)i
ĝoje kaj vigle ludas. For la skutilo kiel ankaŭ por la bela,
ronda pilko la ebena vojo estas la plej bona ludejot

Sed apenaŭ la maljunulo foriris, kiam aŭdiĝas trum-
petado kaj aperas granda aŭtobuso rapide veturante.
La knaboj diskuras por sin savi kaj ne restas tempo
por zorgi pri la ludiloj. La aŭtobuso veturas rekte
kontraŭ la skutilon kaj trans la pilkon. La unua

Pcgc 85

dispeciĝas kaj la dua krevas per bruo kvazaŭ pafo,
kiam la aero estas elpremata per la rado de la aŭto.

Pli multe valoras la suferinto ol la instruito. Sed
la instruo per sperto ĉiam kaŭzas doloron kaj malĝojon.
Tiel pensas la fratoj kiam ili varmkore karesas kaj ame
tuŝas la difektitajn ludilojn.

37. LA JOHANA TAGO

tn/1 \

prrrtv

Unu hirundo ne alportas someron. Sed jam alvenis
hirundoj en grandaj aroj. En longaj vicoj ili sidas sur la
telefonaj dratoj, ili flugas rapide tien reen, konstruante
siajn nestojn en la subtegmentoj, en dometoj, staloj (kie
loĝas la hejmaj bestoj) kaj en aliaj konstruaĵoj, ĉiam
aŭdigante sian ĉirpadon.

La kokoj kaj Poĉjo ĝuas la someron (sentas plezuron
pro ĝi). Ili naĝas en la varma akvo de la lago kaj
banas sin en la sunradioj sur la* bordo, kies sablon la
moviĝo de ondoj de la akvo faris ebena kaj mola. Poĉjo
miris, kiel la sablo povas esti mola, kvankam ĝi konsis-
tas el malmolaj pecetoj de monto aŭ ŝtono, sed Keko
respondis, fiera pri sia scio kaj kono, ke la plej grandaj
sableroj estas du milimetrojn longaj kaj larĝaj, kaj
la plej malgrandaj apenaŭ mezuras kvinonon de mili-
metro. Do la haŭto ne sentas la unuopajn malmolaĵn
sablerojn, kiam oni kuŝas sur ili.

Sed la amikoj ne nur ludas. Proksimiĝas la Johana
tago, la festo de lumo, kiun oni tra/vivas en sabato
pleĵ proksima al la plej mallonga nokto; tiu daŭras ĉi
tie nur kvin horojn, se oni kalkulas de sunsubiro ĝis
sunleviĝo, sed ankaŭ tiu tempo estas tiel luma, ke

r

37-a ĉapitro JUNIO 86-a paĝo

nenio malhelpas legadon de libro eĉ meznokte. Por tiu
festo la amikoj volas omami, aranĝi kaj beligi la dome-
ton kaj ĝian ĉirkaŭaĵon. Por ebenigi la korton ili forigis
kelkajn ŝtonoĵn; feliĉe tiuj eroĵ de la proksima monto
ne estis tre grandaj, ĉiuĵ sub dek kilogramoj, tiel ke la
knaboj havis fortojn por forruli ilin. Poste ili sternis kaj
ebenigis sablon sur la korto. En la antaŭvespero de la
Johana nokto ili prenis hakiloĵn. Keko kaĵ Riko decidis
kolekti brulaĵon por la festa fajro, kaj al Poĉjo ili donis
la taskon serĉi malgrandajn betulojn por ornami la
korton, kaj aranĝi tie kvazaŭ malgrandan foliarbetaron,
laŭbon. Ĉiu iris al sia direkto, sen protesto (kontraŭ-
diro) aŭ envio.

Poĉjo trovis densan betuletaron apud la voĵeto kaj
komencis tie uzi sian hakilon. Sed Keko kaj Riko iris
ai arbaro, proksima al la bordo, kaj purigis ĝin de sekaj
branĉoj kaj falintaj arboj, kaj kolektis ĉion sur nudan
ŝtonan terpinton, tute ĉe la bordo, por eviti bruldan-
ĝeron. ĉion aranĝinte ili fine ekiris hejmen laŭ la
konata vojeto. Sed iel strange aspektis (ŝajnis) la
pejzaĝo: betuletaro preskaŭ malaperis, kaj la dometo?
Nenie ĝi estis videbla! ĉu ĝi krevis kaĵ suprenflugis en
la aeron?

Nenia akcidento tamen okazis. Nur la betularo trans-
plantiĝis por ombrumi la kortom Pocjo tie bonvenigas
la fratojn kaj invitas ilin al tablo por kvietigi sian soi-

Psĝo 87

JUNIO _Ĉapiitro 37

fon. Kaj tie li verŝas el kruĉo dolĉan sukon en la glasojn
por ĉiu laborinto.

Keko kaj Riko tamen opiniis, ke Poĉio uzis iom tro
da peno por la ornamado. Jam pU modera (netroiga)
laboremo kaj diligento povus sufiĉi.

Restis ankoraŭ la kulmino, la supera punkto, de la
festo: la bruligo de la Johana fajro malfrne en la nokto.
La najbaraj. (proksimaj) vilaĝanoj kolektiĝis tie. Iu
muzikis kaj ia aliaj kantis kaj aancis popolajn dancojn
sur la borda ebenaĵo. Kaj kukolo kantis en proksima
betularo: kuk kuk ku!

Proverboj (et, eg)

Malgranda birdeto, sed akra ungeto.

Hejma dometo estas kiel patrineto.

Neniu estas profeto en sia urbeto.

Granda nubo, eta pluvo.

ŝteletiston oni batas, ŝtelegiston oni ŝatas.

Grandegaj estas la kornoj de bovoj transmaraj.

(ar, er)

Kiu timas bestaron, ne iru en arbaron.

Riĉulo havas grandan amikaron.

Ne iru al fremda an aro kun via regularo.

Cio estas por li kiel polvero sur tero.

E1 lia mano ĉiu monero elglitas.

3S-a ĉajplttro

JULIO

88-a paĝo

E1 malgrandaj akveroj fariĝas grandaj riveroj.

Hakado de ligno donas lignerojn.

Unu floro ne estas krono, unu monero ne estas mono.

JULIO

A B C D E F G

I

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

30 31

38. LA MARĈAJ RUBUSOJ

La varmo pliigas, kvankam lumo jam transiris sian
kulminon. ciuj beroj, Ja dolĉaj fruktoj de arbetaĵoj kaj
herboĵ f maturiĝis unu post la alia. La kokoj kolektis en
la proksima arbaro ruĝajn fragojn, kiuj kreskas en
malaltaj herboj, kaj en la propra gardeno nigrajn ribojn,
la fruktojn ae kulturita arbetaĵo. kiel faris ankaŭ ĉiuj
najbaroj.

Sed vizitante foje proksiman vilaĝon la fratoj ren-
kontis onklon (fraton de patro aŭ patrino) Gruon, kiu
venis de la marĉo kun korbo plena de flavaj beroj, kiuj
aspektis tre delikataj.

Paĝo 89 _ JULIO _ ĉapitro 38

— Kiuĵn berojn vi portas? Kaj ĉu ili estas maturaj».
kvankam ili estas flavaj? demandis Riko.

— Ĉu vi ne konas la marĉajn rubusojn? lli kreskas
sur same malalta herbo kiei la fragoj. Unue ili estas
ruĝaj, sed tiam ili ankoraŭ estas nematuraj kaj acidaj,
sed kiam ili maturiĝas, ili fariĝas tute flavaj. Bonvolu
gustumi kelkajn, diris onklo Gruo.

Keko kaj Riko gustumis kaj trovis la berojn tre
delikataj kaj dolĉaj, vera frandaĵo.

— Ankaŭ ni ŝatus ilin kolekti, diris la fratoj.

— Venu kun mi, sur la marĉo ili kreskas abunde, estas
malfacile iri tie ne paŝante sur ilin!

La knaboĵ sekvis la onklon kiu gvidis ilin sur la maL
sekan, profundan marĉcn. Gruo estis lerta: li simple
kaj senĝene saltis de unu musko/tufo sur alian. Sed la
knaboj havis mallongajn krurojn: ili ofte falis inter du
tufoj, kaj rnalsekigis al si la piedoĵn, ŝuojn kaj ŝtrum-
pojn. La kolektaĵo tamen valoris la penon: eiu plenigis
sian korbon.

Gruo montns ankaŭ sian domon. Li estis fiera pri
ĝi: tie oni povas samtempe manĝi kaj bani sin. ĉu ne
estas pmktike (laŭceie)? La knaboj tamen ne tro ŝatis
tion, ke la pantalonoj kaj kalsonoj (subpantalonoj)
malsekiĝis dum la sidado.

La reveno hejmen estis eĉ pli malfacila, kun la plenaj
korboj. Tamen, venkinte ĉiujn malfacilaĵojn kaj

Nigra ribD

39-a ĉapltro

JULIO

JULIO

Ĉapiitro 40

ftQ-a paĝo

alveninte sur sekan grundon, la knaboj revenis hejmen
kontentaj pri la sukcesa ekskurso, kvankam ili ne volon-
te reiros en proksima estonteco.

39. KONJO VIZITAS LA SOMERDOMETON

Konjo venis viziti la knabojn en la somerdometo. Car
estas multe da nigraj riboj, ŝi volas kuiri bersupon al la
amikoj. Estas varma tago, ŝi malfermas la fenestron
por ne sufokiĝi en la varmo de la kuirejo. La receptan
Iibron f kiu enhavas klarigoin pcr preparo (pretigo) de
manĝaĵoj, Ŝi metas sur la tablon, kaj komencas miksi
la erojn en kaserolo. La berojn kaj iom da akvo, kaj
kvanteton da terpoma faruno (muelita), kiun oni unue
devas forte malsekigi per guteto da aktu, ordonas la
librc. Foste sukeron. Intertempe la vento turnas la
paĝojn. Konjo alrigardas: iom da salo (kiun enhavas
marakvo!) kaj spicojn; cinamon (bonodora ŝelo de sud-
landa arbo). Ree la vento turnas: ajlo (akragusta,
ronda tubera trunko de spicherbo) kaj pipro (sekigita
frukto de transmara arbo, kun akra, pika gusto)

Paĝo. fll

necesas. Ankoraŭ la vento turnas paĝojn: nun er/ig/ita
fromaĝo (malmoligita lakto), oliv/oleo (flua »butero» de
sudlanda arbo), kaj kio ankoraŭ? Iom daciitrona ŝelo.

Fine la supo estas kuirita. Ciuj eksidas ĉirkaŭ la
tablo, Ili manĝas kun bona apetito post la agado
ekstere, sed tamen ili iom miras pri la stranga gusto
de la hodiaŭa kuiraĵo de Konjo.

Brasiko

40. POĈJO NE KONDIĴTAS BONE

La duan tagon Konjo kuiris »someran supon» el
novaj terpomoj kaj diversaj verdaj legomoj: pizop
brasiko, ktp., kaj fiavaj karotoj (radikoj de ĝardena
herbo), en lakto, ŝi aranĝis la tablon kun teleroj,
kuleroj kaj glasoj, kaj krom la supo estis pano (bakita
en forno el faruno) kun butero, kaj kruĉo da laktot
Post tio ŝi vokis ĉiujn al la manĝaĵo.

Eksidis ĉirkaŭ tablo Keko, Riko kaj Poĉjo, kaj Konjo
servis ilin. Sed tuj eksidinte Poĉjo renversis (faligis)
sian glason, kaj la lakto fluis laŭ la tablotuko. Poste li
ekprenis sian kuieron — kaj faligis supon sur siajn

40-a ĉaipiitro

JUUO

AŬGUSTO

Ĝapltro 41

92-a paĝo

vestaĵoĵn. Kaj kiam li volis ekstari por forviŝi la
makulojn de sur sia ĉemizo, li faligis la seĝon kaj ren-
versis la laktokruĉon kun tuta litro da lakto.

lel oni devas instrui bonajn kutimojn al Poĉjo. Oni
enportas banejan kuvon kaj tabuleton (pecon da ebena
ligno). Kaj Poĉjon oni sidigas en la kuvo tute nuda
kaj senvesta, ĉar tiel li povas makuli nur sian haŭton
kaj la kuvon, kaj ambaŭ estas facile laveblaj.

Kaĵ se la juna frato ne havus jam la nomon Poĉjo,
oni nun nomus lin malpurulo. La kompatinda Poĉjo!

Proverboj (an, ist, ul)

TJrbano vilaĝanon ne komprenas.

Regantoj batalas, regnanoj suferas. (Regno estas tero
regata de iu)

Unufoje ŝtelinta restas ĉiam ŝtelisto.

Moneron ŝtelis: ho ŝtelisto! milojn ŝtelis: financisto!

(financo = granda monafero).

Granda parolisto, malgranda faristo.

Por vendisto mensogo estas necesa apogo (helpo,
subteno).

Ne helpas spegulo al malbelulo.

Malriĉulo ne havas parencaron (parencoĵ: avo, onklo,
frato ktp.).

A1 feliĉulo eĉ koko donas ovojn.

Kontraŭ muŝoj bravulo (sentima), kontraŭ homoj
timulo.

Ridas blindulo pri lamulo.

Paĝo 93 _

AŬGUSTO
A B C D E F G

1 2 3 4 5

6 7 3 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

41. PLEJ BONE RIDAS KIU LASTE RIDAS

En aŭgusto daŭras la somera varmo, kvankam la
tagoj jam mallongiĝis. Nun la luno regas la noktojn
per sia plena beleco, kaj la steloj trembrilas milope.

La frusomeraj floroj ĵam velkis kaj estas anstataŭ-
igitaj de aŭtunaj floroj, beroj kaj fruktoj. Maturiĝas la
tramboj en siaĵ arbetaĵoj ĉe deklivoj kaj rokoj (ŝton-
egoj), kiel dolĉaj, ruĝaj beroj, pli ĝuste ber/et/aroj, kiuĵn
la infanoj ŝatas manĝi kaj kolekti. Kaj iom post iom
luĝiĝas ankaŭ la pli acidaj, delikataj vakcinioj, kiuj
kreskas en pinarbaroj malalte sur la tero, multegaj laŭ
nombro kaj kvanto.

La birdidoj ankaŭ jam kreskis kaj fortiĝis — ili
baldaŭ preparos sin al longa vojaĝo kaj neimageblaj
penoj sur sia vojo al sudaj landoj kun varma vintro.

Iun belan tagon en aŭgusto Riko iris antaŭ la ves-
periĝo al la bordo kaj ekvidis grupon, eble familion de

42-r, ĉapitro_AŬGUSTO__94-a paĝo

anasoj naĝi sur la kviet a lago. Starante sur la boata
al 'toord/ejo li ravite (kun viviga ĝojo) kriis al Keko:

— He, Keko, venu rapide ĉi tienl Venu vidi la ĉarmajn
anasojn naĝi! Se vi rapidos, vi ankoraŭ povos vidi ilin,
antaŭ ol ili malaperos.

Keko ekkuris borden laŭ la deklivo, falpaŝis kaj
trans/kap iĝis. Kaj tiel li ruliĝis ĝis la albordejo, kie li
restis sidanta kun sento de kap/turn/iĝo, preskaŭ sveno.

Riko ekridegis: ĉu vi el pensis novan rimedon por
rapida atingo de la bordc?

Sed dolĉe ridante Riko malbone atentas pri si mem.
Li tro multe paŝas malantaŭen kaĵ trans la randon de
la albordeĵo li ekfalas, la dorson antaŭe, en la ondojn.

Estas la vico de Keko por ridi.

Sed ne gravas la akcidento: Riko nur ricevis freŝan
banon en la varmeta, pura akvo de la lago.

Kies rido estis la pli bona?

42. TROA ŜPAREMO NE VALORAS

La greno, el kiu oni ricevas farunon por la ĉiutaga
pano, jam estas rikoltita. Des pli allogas la beroj. Keko
kolektis iun matenon tutan dikpaperan skatolon (ujon)
plenan da framboj, kaj gustumis la delikatajn berojn,
kiam li vidis, ke alvenos Poĉjo. Li konas la avidemon de

Paĝo 93_AUGUSTO_ Ĉapitro 42

Poĉjo kaj volis kaŝi la berojn de 11. Tie, apud la sojlo-
ŝtono, sur kiu li sidis ( kuŝis mato. Ĝi ja formis bonan
kaŝejon. Nur rapide la berujon sur teron kaj la maton
kiel kovrilon super ĝi!

Poĉio gaje salutis: estas plezuro revidi vin ree, post
kelktempa foresto! Ni babilu (parolu senĝene) pri la
Sastaj novaĵoj! Ne necesas seĝon alporti! Tie, sur la
mato mi bone sidos.

Poĉjo parolis sensencaĵojn (sensignifajn aferojn) kaj
Keko penis respondi al li. Sed liaj pensoj estis distritaj:
ili ĉiam kaj iam revenis al la dolĉaj beroj, kiujn Poĉjo
subpremas. Li tamen nenion diris pri sia maltrankvilo
(malsereno, malkvieto): avaro (troa ŝparemo) mal-
helpis lin de tio.

Fine Poĉjo ekenuas kaj foriras, salutante: ĝis la
revido! Kaj Keko malkovras siajn berojn — sed en kia
stato! Tute dispremitaj kaj kunpremitaj! Ho ve! ili
nenion plu valoras kaj tute ne invitas al gustumo!

Avareco trompas (erarigas) eĉ saĝulon (kiu multon
scias kaj komprenas).

r

42-a ĉapitro_SBPTEMBRO

96 -a paĝo

Pe ĝo 97

SEPTEMBRO_Ĉapitro 43

Proverboj (ad, aĵ, ec)

Kia regaiato, tia regalado.

Batado de vento ne estas prudento (saĝa pripenso).
Lemado havas maldolĉan radikon sed bonan efikon
(sekvon).

Ripetado estas plej bona lernado.

Batadi (bati kaĵ bati, daŭre) la venton, faradi nenion.
Montradi la dentojn, profetadi la plendojn (ve/krioĵn).
Neveraĵo estas malveraĵo.

Riĉaĵo riĉaĵon alvokas.

Bonaĵo donita ne estas perdita.

Tolaĵon (subvestaĵon) malpuran hejme lavu.
ĉasaĵo ĉasanton ne atendas.

Riĉeco estas frato de fiereco.

Fiereco venas antaŭ la falo.

Amikeco aparte, komerco aparte.

Belecon taksas ne okulo sed koro.

SEPTEMBR

O

A

B

C

D

E

F

G

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

43. HUNDETO EN MARDANOERO

Ju pli proksimiĝas la aŭtuno, des pli mallongiĝas ree la
tagoj — la 22:an de septembro estas ree tagnokta egaliĝo
kaj de tiam ĉiu tago pli kaj pli malsuperas la nokton
en longeco. Des pli freŝa fariĝas ankaŭ la aero, kaj
la akvo en la lagoj malvarmiĝas de tago al tago.

Antaŭ nelonge Keko kaj Riko ricevis junan hun*
don, kiun ili deziras (volas, emas, ŝatas) eduki (instrui,
lernigi) fidela gardisto de la hejmo, gardisto, kiu
ĉiam bojas (donas voĉan signalon), kiam fremduloj
venas en la korton. La hundeto, ankoraŭ infaneca, ku-
ras ĉien kaj tien, kaj jen ĝi venis al kruta (rapide
falanta) rokobordo de la lago — kaj glitis en la akvon.

Hundo ne bezonas lerni naĝadon, gi scias instinkte
(aŭtomate, sen lerno) fari la ĝustajn movojn. Sed la
septembra akvo estis jam malvarma al ĝi, kaj la bordo
kruta. Ne estis agrable al la kompatinda etulo! Sed
subite ĝi sentis firman grundon sub siaj piedoĵ kaj
ekstavis, kaj komencis boji, bojadi.

Riko kaj Keko alvenis. La hundo staris tute proksime
ai la bordo, evidente (klare videble) sur malprofunda
fundo (tero subakva).

43~a ĉa pil-.ro _ SEFTEMBRU _98-a paĝo

Venu. venu, kial vi ne v T adas (pinmenas kun parto de
kruroj sub akvo, la piedoj sur la fundo) al la bordo?
Venu, he, he!

Sed la hundeto nur bojis tiel plonde, ke oni devis
vole-nevole bedaŭri (malĝoje kun senti) ĝin.

Tiam Keko ekpaŝis por preni la hundeton. Ho ve!
Ne estis malprofunda akvo. La hundo staris sur mal-
nova fosto, tute kovrita ae akvo. Kaj Keko enakviĝis
ĝis nazc kaj okuloj, kun ektimiĝo.

La nundeto ne perdis la saĝon sed konservis la
egal pezon de animo (penso, sentoĵ). Ĝi simple faris
du saltojn; unue sur la kapon de Keko kaĵ poste de
la kapo sur la bordon. Tiel ĝi estis savita de drono
(morto sub akvo).

Sed la aventuro de Keko ne estas finita, La ŝtona
bordo estas kruta kaj glitiga. Nur per helpo de Riko,
kiu etendis sian manon, li sukcesis suprengrimpi.

Kaj nun konvenis (estis bone kaj preferinde) kuri al
la hejmo por eviti malvarmumon kaj kataron.

*

Kiu havas kataron, sentas kvazaŭ li havus aron da
katoj en sia brusto (supra parto de la korpo, sub la
kolo). — Cu vi komprenas la ŝercon?

Paĝo 99

SEPTEMBRO

Ĉapitro 44

44. LA RIKOLTO DE TERPOMOJ KAJ LA SONĜ0
DE POĈJO

Post ĝuo de libertempo sekvas laboro. Estis nun tem-
po rikolti terpomojn. Iun tagon senpluvan ĉiuj eliris
por elfosi ilin kaj kolekti en korbojn, kaj poste verŝi el
korboj en sakojn.

Sed Poĉjo ne bone fartas ĉe la laboro. Li komencas
oscedi; estas ja varma tago kaj la laboro lacigas. Poĉjo
do lasas la laboron kaj kaŝas sin malantaŭ arbetaĵo.
Tie li trovas maiplenan sakon. Ci ja bone konvenas
kiel dormosako. Poĉjo enrampas kaj ekdormas.

Ĉiuj aliaj laboras diligente. Baldaŭ ĉiuj terpomoj
estas kolektitaj en la sakoj, kaj Keko kaj Riko komen-
cas ŝnurligi ilin kaj transporti en kelon. Tie la sakoj
estas ree malfermataj kaj la terpornoj rulataj laŭ
dekliva tabulo en la ujojn de la kelo.

Sed intertempe Poĉjo sonĝas. En sonĝo li vidas, ke
Keko sidas apud tablo kaj legas libron. Sed supre,
en tenejo en la muro de apuda ĉambro, estas bera
konfitaĵo (sukere konservitaj beroj), kaj Poĉjo ekde-

45-a ĉapitro _ SEPTEHBRO _100-a paĝo

ziras ia dolĉaĵon. L1 elektas el la bretaro apud Keko
la plej pezajn iibroĵn, portas ilin en la alian ĉambron
kaj konstruas altan turon el benketo kaj la libroj. Fine
la alteco sufiĉas: Poĉjo jam atingas la breton, kie la
konservujoj troviĝas.

Sed nun proksimiĝas paŝoj. Estas Keko, kiu eniras
sen frapo al la pordo. Poĉjo timiĝas, perdas la egal-
pezon, falas kapo/piede sur la plankon — kaĵ vekiĝas!

Poĉjo rigardas ĉirkaŭen. Ne libroj falas sur lin sed
kugloj. Kaj estas tute mallume, krom luko supre. Kie
li estas?

Fine li konsciiĝas kaj komprenas ĉion: la kugloj
estas nur terpomoj kaj ii mem ruliĝas kun ili el la
dormosako en la kelon.

45. LA KOMUNA MANGO

La parto/prenantoj en la rikolta labor/festeno devas
ricevi manĝon, ĉar laboro malsatigas. Konjo kuiris
grandan poton plena de terpoma supo. Kiam la supo

Psĝo 101 _ SEPTEMBRO_Capitro 45

estis preta, ŝi petis Poĉjon iri kaj alvoki la kunlaborin-
tojn,

Poĉjo eliris kaĵ vokis per laŭta voĉo, kaj ĉiuj kuregis
en la manĝejon. Venis du leporoj. muso, hundo kaj urs-
ido.

Teleroj sufiĉis kaj ankaŭ kuleron ĉiu ricevis. Sed
tabloj mankis. Leporo kaj muso devis manĝi kuŝante
kaj sidante sur la planko.

Sed bonegan a]'-etiton ili ĉiuj havis. La supon ili
manĝis ĝis la lasta guto.

Kiam fine estis trankvile en la ĉambroj kaj la gastoj
foriris por laborfestena danco, Konjo kaj Keko eksidis
apud la manĝilaro kaj meditis (pripensis), kion elpreni
por kontentigi propran malsaton. Taso da kafo aŭ teo
tamen ne sufiĉus. Sed eble kelkaj grandaj buterpanoj
kun fromaĝo kaj ĵus fantaii momento) melkita (el bov-
in igita) lakto ĝis plue silentigos la grumbladon de la
stomako (tiu organo aŭ parto de la korpo, kiu preparas
la manĝaĵon por la bono de la tuta korpo).

»Osto (malmolaj partoj en la korpo) restas en ia mano
de la disdoninto.»

45-a ĉcpHro

OKTOBRO

- Cg T °BRO _ 102-a p.aĝo

Proverhoj (ebl, ind, em)

Tuso (bruo ]ror kiarigi ]a gorĝon --- la internan tubon
de la koio) kaj amo ne estas kaŝeblaj.

Facile rompebla, preskaŭ ne riparebla (rekonstruebla).
Neevitebla, nerifuzebla (rifuzi = malakcepti).

Sen peno demandebla, sed nefacile respondebla
Fremda mizero (mairiĉo, malfeliĉo) ridinda afero.
Vivis puninde, mortis hontinde.

Rapide direbla, tute ne farebla.

Nevidebla, netiminda.

Heredo (postmorta donaco) nefidinaa, havaĵo fidinda.
Tro elektema nenion ricevas.

OKTOBRO

A B C D E F G

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

Singardeman Dio gardas.

46. LA FLUGANTAJ FOLIOJ — KAJ BULKOJ

La naturo vestas sin ree en riĉajn kaj abundajn
kolorojn: la folioj de la betuloj fariĝas flavaj, tiuj de
la tremoioj kaj sorpoj ruĝe brunaj — eble vi scias ke
tremolo estas arbo, kies rondaj folioj tremas en plej
malforta vento. Sole la pingloarboj, pinoj kaj abioj kies
tre maldikaj, pintaj foiioj similas al metalaj pingloj
1 estas verdaj tra la tuta vintro, Nun la plej fortaj koloroj

Paĝo 103

CapitTO 46

konkuras pri Ibrilo. Sed tiu lukso estas mallongedaŭra:
baldaŭ la aŭtunaj ventegoj ekkaptas la foliojn kaj
disflugigas ilin tra ia aero, ĝis ili fine falas kaj kovras
)a teran surfacon (supraĵon) per mato, kiu aŭdeble
susura.s kiam oni paŝas sur ĝi, Poetoj, kiuj verbas
(faras) belajn poemojn (versformajn parol/turnojn),
diras ke la naturo mortas, Sed fakte estas granda kaj
efika sindefendo (malatako), milito kontraŭ la mina-
canta morto per malvarmo kaj frosto. Ciu viva suko
estas fortirata ei la plej delikataj partoj de la kreskaĵo,
kaj restas por la vintra dormo nur la plej rezisto-
kapablaj partoj, kiujn la frosto ne povas difekti aŭ
kiuj estas ŝirmataj, kovritaj de la tero. La fluado de la
sukoĵ ĉesas, la fenomeno (okazaĵaro) de la vivo pres-
kaŭ ĉesas, sed la energio estas konservafa por nova
vekiĝo en printempo. La pleĵ koncentrita (densa)
estas la energio en la semoĵ.

En tia kolorriĉa aŭtuna tago Patrino Koko prenis
farunon el Ja nova rikolto kaĵ komencis baki panon.
Ŝi knedis kaj formis malgrandajn bulkojn el pasto kaj
metis ilin en la varman bakfomon, sur metala plato.

Pro la hejtita forno la kuirejo estis tre varma kaj
Patrino malfermis la fenestron.

Intertempe bakiĝis preta tuta platpleno da bulkoj.
Patrino prenis la platon kaj voiis porti ĝin al la tablo

47- j ĉni>i* ro CKTOBRO 104-a paĝo

ĉe la fenestro, por lasi la bulkojn malvarmiĝi. Sed je la
mola tapiŝo sur la planko ŝi falpuŝiĝis. Kia akcidento!
ĉiuj bulkoj elflugis el la fenestro. (Tapiŝo estas pli
delikata ol mato).

Kie estis niaj amikoj? Ili ludis en la korto, sub la
fenestro. Kaj la varmaj buikoj falis rekte super ilin.

Vi povas diveni, ke la ludantoj avide kaptis la bul-
kojn kaj manĝis ilin kun bona apetito. Poĉjo enrigardis
por laŭdi la bone sukcesintajn bakaĵojn kaj postulis
(ordone petis) alaone lakton!

47. KEKO ESTAS ELPENSEMA

La vesperoĵ jam estas longaj kaj mallumaj, kaĵ la
fratoj deziras legadi, kiam ekstere estas forta pluvo kaj
ventego. Sed la lampo en la plafono ne donas konten-
tigan lumon por tio.

Keko kaj Riko vizitas la vendejon de Vulpo, la
longvosta, flavruĝa kuzo de Hundo (kuzoj havas

komunan avon kaj avinon). Vulpo prezentas (montras)
diversajn lampojn, kaj rekomendas kiel la plej taŭgan
tian kun alta fosto, staranta sur la planko. La fratoj
aprobas ĝin (konsentas, ke ĝi estas bona), kaj portas
ĝin hejmen. Tie ili metas la seĝojn unu apud la alia
sub la lampon, kaj vere estas laŭdinda ĝia lumo.
Sed kiam alvenas Poĉjo, naskiĝas nova problemo por
solvi: la lumfasko estas tro malvasta.

Nun montriĝas la el/pens/emo de Keko: li proponas
plibonigon de la lampo. Kaj vere la nova formo, kreita
(elpensita kaj el/laborita) de Keko estas utila (bone
uzebla) kaj praktika: se oni fiksas plurajn branĉojn
al la fosto, kaj lampon en ĉiu branĉo, ne estas manko
de lumo por la triopa amikaro.

Jen vi vidas la rezulton de la penslaboro de Keko:
ĉiuj fartas (statas) bone sub la novmoda (laŭtempa)
lampo.

Proverboj (obl, on, op, dis)

Ava.rulo pagas duoble.

Certe, kiel duoble du estas kvar.

Komenco bona — laboro duona.
ĉiuj milionoj konsistas el milonoj.

Akiro (ricevo) kaj perdo rajdas duope (rajdi -= sidi sur
sin movanta ĉevalo).

Famo (dis/irantaj paroloj) kaj laŭdo disbloviĝas
kvazaŭ vento.

4&-a capitro _NOVEMBRO_105^a paĝo

Vagcnaro

NOVEMBRO

A

B

C

D

E

F

G

1

2

3

4

5

G

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

48* JUBILEO DE LA ONKLINO

Estas granda festotago hodiaŭ: onklino, fraŭlino
Kokinjo fariĝas kvindek jarojn aĝa. Si estas fratino de
Patrino, kaj la knaboj kompreneble vizitos kaj gratulos
ŝin (deziros feliĉon al ŝi) en la jubilea tago. Estas ĉiam
ĝojo antaŭpensi tian festan viziton: oni servos tie
kafon kaj teon kun dolĉaj kukoj, pomojn kaj aliajn
fruktojn, eĉ bombonojn, dolĉaĵoĵn faritajn el sukero
kaj fruktosuko.

La nevoj de Kokinjo, Keko kaj Riko vestas sin per
belaj vestaĵoj, kombas la harojn kaj poiuras la ŝuojn
per broso. Tiel aranĝitaj, en festa tualeto, kun kravato
ĉe la kolo kaj kun donaca pakaĵo en la mano ili
ekpromenas al sia onklino. Survoje ili preteriras
fer/vojan stacidomon, kie la vagonaroj kutime haltas.
Tuj post tio ili alvenas al viadukto, ponto kondukanta
trans la fervojon, Je sia ĝojo la fratoj aŭdas bruon de

Paĝo 107 _NOVEMBRŬ_Ĉa.pitro 48

la vagonaro kaj la fajfon (akran signalon) de la loko-
motivo, kiu ĝin tiras laŭ la reloj de la fervojo. La kokoj
restas sur la viadukto por rigardi la preterpason de
longdistanca vagonaro kaj por kalkuli la nombron de
la vagonoj. La vapor/maŝino de la lokomotivo puŝas
nigregan fumon, kaj ĝia fulgo nigrigas ĉion — sed la
kokoj neniom atentas pri tio kaj daŭrigas sian vojon,
kvazaŭ nenio okazis — kvankam la tuta vizaĝo, de la
frunto sub la hararo gis mentono super la kolo, de unu
orelo kaĵ vango, trans la nazon kaj duan vangon ĝis
la alia orelb estas kovritaj per fulgo, ne parolante pri
la bela tualeto!

Alveninte al la onklino — nigraj kiel negroj (denaske
nigraj homoj) aŭ kamen/skrap/istoj ili ricevas
fortajn riproĉojn de la malfeliĉa jubileantino. ŝi ja
devas tuj prepari banon al la knaboj kaj lavigi iliajn
vestaĵojn. Kaĵ de kie senedza (edzo = viro ligita al
virino, lia edzino) fraŭlino trovas konvenajn vestaĵojn
por la knaboj?

49-a ĉapitro NOVEMBRO 108-3. paĝo

Fine puraj sed iom nekomforte vestitaj Keko kaj
Riko sidas ĉe la festotablo kaj frandas. Kaj sur la tablo
brilas ilia donaco, bela kandcl/ingo, en kiu staras kan-
delo kun brulanta flamo (la videbla kaj lumiganta
fajro).

49. BONA KONDITTO SIN PAGAS

La grand aĝa avo Hundo posecias bonan sledon por
transporti varojn (komercaĵojn). Ĝi estas konvene
granda por puŝado per la manoj, kaj por sursido de
kelkaj infanoj, kaj ĝi bone glitas sur la neĝo,

lun tagon Riko vidis, ke Hundo venas hejmen kun
la siedo malplena. Li diris:

— Ni prenu ĝin kaj glit/umu sur la deklivoj por nia
plezuro.

Tio vere estus granda ĝojo, ĉar antaŭ ne longe falis
la unua neĝo: la griza (malpura koloro inter blanka
kaj nigra) aŭtuna naturo subite fariĝis alloge blanka
kaj pura, kaj elvokis ĉiujn infanojn el la ĉambroj.

Keko kaj Poĉjo ŝanceliĝis, hezitis: ĉu Hundo donos
ĝin?

Sed Riko ekiris kuraĝe: vi vidos, li diris memcerta.
Kaj tuj li estis en la korto de Hundo.

— Hej, mi prcnos la sledeton por kelka tempo! li
kriis senĝene.

Paĝo 100 NOVEMBRO Ĉapitro 49

— Ĝi estas mia, respondis avo Hundo severe (forte,
neafable). Vi ne prenos ĝin!

Revenis Riko hontema kaj senkuraĝa. Li ne bezonis
informi (sciigi) pri la rezulto.

Sed Keko alten levis sian kapon. Mi provos mian
ŝancon (eblecon de sukceso), li diris.

Keko aliris kaj salutis:

— Bonan tagon, avo! Cu vi afable permesus al ni
glit umi per via sledo?

— Kun plezuro! Nur zorgu, ke vi ne kolizios (kont-
raŭveturos) kun arboj! Kaj antaŭ ĉio, ne iru al la
vojo!

Keko kaj avo bonhumore diris »ĝis revido», kaj Keko
forpuŝis la sledon al la deklivo. Tie li kun Poĉjo komen-
cis la gajan glitumadon.

Sed Riko pripensis ĝentilajn morojn (devigajn kuti-
mojn).

Ljj-a ĉapitro

DECEMBRO

DECEMBRO

Cspitro 50

110-a paĝo

Paĝo 111

Proverboj (ej, uj, ing, il)

Mia loĝejo, mia regejo.

ĉiu ejo estas varma, propra sidejo plej ĉarma.

Vendejo bona, tenejo pli bezona.

Sen laborejo kaj sen loĝejo estas nenia feliĉo.

En abelujon ne blovu.

Ne metu la nazon en fremdan ujon — vi havos punon
tujan!

Pro amo al kandelo kato lekas (per lango) kandelingon.
Tranĉilingo protektas (ŝirmas), tranĉilo vundas.

Kun urso promenu, sed pafilon prete tenu.

Birdo havas flugilojn por ke ĝi flugu.

Nova balailo bone balaas (forpuŝas kaj kolektas mal-
puraĵojn de sur la planko).

DECEMBKO
A B C D E F G
1 2

3

4

5

G

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

LA KRISTNASKA ABIO

En tiu jaro 3a neĝo falinta en novembro restis jam
konstanta (daŭra) sur la tero — ne ĉiam okazas tiel —
kaj ĝojaj la homoj atendis blankan Kristnaskon. ĉar
se la tero restas griza dum la plej mallonga tago, la
vintra sunhalto, la mallumo estas tro peza al la homa
animo.

Kaj la tempo pasis ĝis la Kristnaska antaŭtago. Es-
tis multaj laboroj far endaj ĝis la festa vespero. Keko
ĵus enportis la abion kaj volis komenci ĝin omami,
kiam li aŭdis frapon ĉe la fenestro: Sciuro tie venis kaj
petis eniron pro la malvarma vetero. Keko invitis lin
kun plezuro.

Vi ja povas helpi per ornamado de la abio? Mi inter-
tempe zorgos pri kuirado de festaj delikataĵoj.

Sciuro saltis kaj grimpis, fiksis stelon en la supro,
metis kandelojn en la kandelingetojn kaj fiksis ilin
sui la abiaj branĉoj. Sub la kandeloj li pendigis pomojn,
kaj cie branĉo al branĉo li girlande (kurba ornamaĵo,
piej ofte farita el floroj kaj folioj) pendigis arĝente-
brilajn »harojn de anĝeloj» (ĉielaj estaĵoj).

Keko eniris por rigardi la rezultojn de la laboro de
Sciuro. Tre bela aspektis la ornamita arbo. Sed kion
Sciuro faris el la vato (mola materialo, uzata ekzemple
por bandaĝoj), kiu devis ŝajnigi neĝon sur la branĉoj?
Ho, li konstruis por si neston el ĝi!

at-a ĉa-pitro

DECEMBRO

112-a paĝo

DECEMBRO

Ĉspitro 51

51. KEKO KAJ RIKO RICEVAS FREMDLANDAJN
KORESPONDANTOJN

La festa antaŭtago progresis al vespero. Subite oni
aŭdis bruon en la antaŭĉambro: ia ieter portisto alvenis
kaj faligis poŝton tra la letertruo en la pordo. Poĉjo tuj
rapidis preni la gazeton, sed el la gazeto falis salut-
kartoj (pecoj el dika papero, kiujn oni sendas per
poŝto). Estis ankaŭ letero mirinda.

Keko kaj Riko kune studis ĝin. La poŝtmarkoj estis
belaj kaj neniam antaŭe viditaj: unu portis portreton
(bildon de persono) kun subskribo L. L. Zamenhof, kaj
sur la alia estis teksto »Lingvo internacia, Esperanto»,
kaj bildoj de du vizaĝoj (tiu flanko de ia kapo, kie estas
la okuloj), kiuj ŝajnis paroli unu al la alia. Sed al kiu
estis la letero adresita? Sur la koverto (leterkovrilo) oni
povis legi: Sinjoro Pupo Leporo, Keko-tie 12, SOMERO.
Ĝi do ne estis por iu el la familio Koko, ĝi estis inten-
cita por la najbaro. Kaj el kiu lando ĝi venis? Sur la
poŝtmarko estis legeble: Magyar posta. Patro klarigis,
ke tio signifas hungaran poŝton. Sed vi devas porti la
leteron al nia najbaro, sinjoro Leporo. Li ja loĝas prok-
sime, diris Patro.

Kaj la fratoj iris al la najbaro kaj sonorigis la pordan
sonorilon. Sinjoro Leporo invitis ilin internen kaj

Paĝo 113

klarigis la tutan aferon, Li havas amikojn en la tuta
mondo, tio estas, ĉie sur la terglobo, tamen ne en la
spaco kaj aliaj steloj aŭ planedoj. Kaj li korespondas
kun ili per Esperanto, la internacia lingvo. Ankaŭ vi
povos havi amikojn por interŝanĝi leterojn kun aliland-
anoj, se vi lernas Esperanton. Tiam estos nur necese
meti anoncon en gazeton, ekzemple en »Heroldo de Es-
peranto» (heroldo signifas »antaŭ-anoncanto»). La
anonco ne kostas multon, kaj vi ricevos multajn res-
pondoĵn.

Tiu estis la piej kara kristnaska donaco al niaj fratoj.
Jam baldaŭ la profetaĵo de sinjoro Leporo efektiviĝis
(fariĝis fakto), kaj Keko kaj Riko studis la respondojn
ricevitajn. Ili estis el multaj landoj eŭropaj kaj trans-

51-a ĉaipitro

DECEMBRO

114-a paĝo

Paĝo 115

Ĉsp:'ro 52

maraj. Kaj la knaboj tuj eklaboris pri respondoj. Ili
elprenis inkon (en boteleto) kaj piumingojn kun plumoj
metalaj. ĉe la serĉado de tiuj Poĉjo volis ŝerci pri tio,
ke la vorto »plumo» havas du sencojn, la ornamaĵoj en
la vosto de birdoj, kaj la pinto de ink/skribilo. Kial vi
ne skribas per viaj propraj plumoj? li diris. Sed la
kokoj estis tiel forte interesataj (iiiajn pensojn plene
okupis la afero) pri la korespondo, ke ili estis surdaĵ
al la paroloj de Poĉjo kaj ne donis al ili ian noton aŭ
atenton. Poĉjo mem prenis paperon kaj krajonon, kaj
komencis desegni — ĉar lia skribkapabio estis ankoraŭ
tro mizera (mankhava). Sed la kokoj skribis piurajn
leterojn kaj sendis ilin al ia respondintoj, kun propra-
landaj poŝtmarkoj, al okeidento kaj oriento. Ili dankis
la eksterlandanojn pro la rapida respondo kaĵ petis
daŭran korespondadon kun kelkaj el ili.

Kaj tiel ili ekhavis neatenditan ĝojon kaj plczuion
por ĉiuj sekvaj jaroj de sia vivo. Tiujn ankivaŭ la

legado de la esperantaj gazetoj, kiujn ili poste
abonis, kaj de la libroj, kiujn iii mcndis (sendigis) el
librovendejo. Sed tio jam estas aha historio (rakonto).

52. KATO SURPRIZAS

Por danki sinjoron Leporo pro la bonaj konsiloj Keko
invitis la tutan familion Leporo gasti en la hejmo de la
Kokoj. Por tio estis preparita bela kaj dolĉa kuko. Kato
ĝin rimarkis kaj karese plendpetis pri peco por gustumi,

— Ne estas eble nun, diris Keko, ĉar venos gastoj.

Keko malfermis la manĝoŝrankon kaj metis la kukon
sur breton. Kaj post tio li ŝlosis (fermis nemalfermeble)
la pordan seruron (mekanismo por ŝlosi) per ŝlosilo.
Kie malaperis Kato, li ekmiris, sed ne pensis pli pri tio,
ĉar restis aliaj preparaj iaboroj.

Post kelka tempo la familio Leporo venis: sinjorino
kaj sinjoro Leporo kaj Leporeto. Keko bonvenigis ilin
afable.

Nun estas tempo elpreni la kukon. Keko malfermas
la ŝrankon per la ŝlosilo. Sed ĉu vi kredas, ke ii trovas
la kukon? Tute ne! Anstataŭe sidas Kato en la ŝranko,
kun kremo (lakta surfluaĵo) sur la lipoj de sia buŝo.
Kaj el la kuko restas nenio!

A*

53-a ĉa.piit.ro

11,6-a paĝo

Pro la g

persekuta
Sed kia

53. VULPO PRUNTEPRENAS LIBRON

En la najbaraĵo loĝas Vulpo, parenĉo de la komer-
cisto. Post ia Kristnasko li venis al Keko kaj petis
prunte libron. Keko donis ĝin kun hezito kaj admonis:
nur ne forgesu reporti ĝin post la tralego!

Vulpo tion promesis. Sed plej facile promeso
rimiĝas kun forgeso. (Rimo estas simila fino en du
versoj). Kiam jam degelis la glacio kaj nego, Keko aliris
por re/peti sian libron. Vulpo kun mieno (vizagostato)
ruza (sekrete trompema) sed seriozaspekta (serioza
estas trankvila kaj fidinda) diris: Tuj vi’ havos ĝin,
kaj malaperis tra pordo.

Keko atendis kaj jam tediĝis, Li malfermis la por-
don, kaj vidis, ke ĝi kondukas al dua korto. Kaj nenio
el Vulpo estis trovebla.

Veninte hejmen li rakontis la aferon al amiko Urso.
Urso promesis sian helpon kaj faris militan planon:
Voku ankaŭ Rikon. Ni iros ĉiuj tri.

Veninte al la domo de Vulpo, Riko nun postulas la
libron. Kaj Vulpo, same kiel Kekon, intencas trompi
ankaŭ Rikom Sed kio okazas? Aliflanke de la pordo
staras gardistaro. Vane estas al Vulpo sin forsavi.
Kaptite li estas kondukata, laŭ sia propra gvido, al la
kaŝejo subtera. Kaj tie Keko ricevas sian libron.

»Ricevis Vulpo pro sia kulpo». (Kulpas tiu, kiu faris
malbone). Proze (sen versformo) dirite: Za malhoncsto
(trompemo, neplenumo de promesoj) kaj krimo (mal-
bonfaro) ricevis justan (moderan, ne troigitan, sed
ankaŭ ne tro mildan) punon, laŭ la merito. Sed ankaŭ
Keko ricevis instruon tre valoran, kiun ni povas esprimi
per du versoj:

De pruntita libro jen la nepra (neevitebla) sorto:

ofte ĝi perdiĝas, ĉiam difektigas.

Vortklarigoj

118*a paĝo

Paĝo 119

Vortklarigoj

VORTKLARIGOJ (al ĉapitroj 31—53)

31 sono ĉio, kion oni aŭdas

vojaĝo iro, veturo al malproksima loko
alaŭdo birdeto kiu kantas alte super kampoj
aventuro neatendi'ta, danĝera okazaĵo
eviti voli ne alproksimiĝi, ĉirkaŭiri malproksime
obei agi laŭ admono aŭ ordono

ordoni forte eldiri sian volon, atendante ke oni obeos
golfo parto de maro kiu kurbe eniras en la teron
fidela ne lasas sian amikon en danĝero
perdi lasi malaperi; ne utiligi; ne gajni ion, kion oni» povas
ekhavi

etendi puŝi malproksimen laŭlonge
hejti varmigi per fajro ekz. ĉambron
pardoni ne plu koleri pro malbona faro
atenti aŭskulti, rigardi kaj fiiksi en sian memoron
averti rimarkigi pri danĝero aŭ malbono, por ke oni ĝin
evitu

32. festeno festa manĝo

servi esti utila aŭ afabla al iu per io

friti prepari manĝajon kun butero (aŭ alia graso) per
varmego

kuko bongusta manĝaĵo farita el faruno {= muelitaj
semoj) kaj aliaj materialoj en hejtita forno
forno fajrejo en ĉambro, por kuiri aŭ hejti
pasto materialo el faruno kaj akvo aŭ lakto, por manĝaĵo
miksi meti kune, per movado, diversajn materialojn
odoron ni sentas Jflaras) per la nazo
lerta povas facile kaj bone fari ion
vid inda estas io, kies vido dorvas ĝojon
artaĵo objekto aŭ ago, kiun oni faris lerte
titolo honora nomo, kiu montras la okupon de iu
fanfaroni fieri pri meritoj, kiujn oni ne havas
sufoki premi iun tiel. ke li ne povas spiri
telero plata manĝujo

regali iun: doni al li bonan manĝajon aŭ trinkajon
apetiton havas tiu, kiu volonte manĝas
konfesi malkaŝe diri siajn zorgojn aŭ krimoĵn
valori havi grandan prezon, esti ŝatata

33. fidi kredi ke io estas certa
33. fidinda kiun valoras fidi

karnavalo festotago, dum kiu oni amuziĝas amase (ekstere,
subĉiele)

amuzi agrable kaj gaiige okupi la pensojn
vendi interŝanĝi objekton kontraŭ mono

urbo dense loĝata loko, kun regulaj vojoj, klujn oni nomas

stratoj

renkonti trovi iun irante kontraŭ li
grupo malgranda aro da homoj aŭ objektoj
komerco iriterŝanĝo, aĉeto kaj vendo, kiel daŭra okupiĝo
akcidento neatendita, malagrabla okazaĵo
persisti daŭrigi maigraŭ malhelpajoj
fosto staranta, granda kaj alta peco de ligno
minaci prcmesi malbonon, punon; kredigt malfeliĉon, ak-
cidentcn

riĉa havas multe da mono kaj valoraĵ objektoj
ŝpari uzi malmulton, meti la reston flanken por posta uzo
kostas multe tio, kies prezo estas granda
lango estas en la buŝo, per ĝi oni parolas kaj gustumas
plezuro agrabla sento de bonstato kaj kon.tento

34. progresi antaŭenmarŝi, plifortiĝi, pliboniĝi

34. imagi vidi en siaj pensoj ion nekonatan aŭ malbone

konatan

sorĉi estigi supematurajn okazaĵojn, ĉarmi, kaŭzi grandan
plezuron

volvi ĉirkaŭmeti ion ronde aŭ serpentlinie
veki ĉesigi ies dormon

burgono rondajo sur branĉo, el kiu elkreskas folio aŭ floro
stameno vira parto de floro, kiu portas la florpolvon
polvo tre malgrandaj eroj de seka materialo
krono ronda kunplektaĵo de floroj kaj folioj; signo de
reganto, granda metala ringo kun multekostaj ŝtonoj
sur la kapo

evoluo iom-post-ioma natura ŝanĝiĝo, aliformiĝo, kreskado
nuda senvesta

mencii mallonge priparoli, nomi

35. ekzerci instrui, doni lertecon per ripetado
kapabla povanta fari ion bone

teruro granda timo
bruo malagrabla sono

36. barbo hararo sub la buŝo. ĉe viroj

trumpeto metala blovmuzikilo aŭ avertllo kornforma
sperto kono aŭ scio akirita per tra/viv/ajoj
dolori kaŭzi malagrablan (korpani senton

37. konstrui kunmeti el materialoj ekzemple domon ^
ĉirpado sono de birdetoĵ, mallongaj sŭisekvaj voĉetoj
bani oni povas sin (aŭ alian personon) en akvo, sunradioj

aŭ aero

37. sablo speco de tero, kiu konsistas el malgrandaj (0,2—2,0
mm) malmolaj eroj; en pura sablo herboj kaj arboj
ne kreskas

12Q-a paĝo

Paĝo iai

Vortklarigoj

Vortklarigoj

ondoj regule ripetiĝanta leviĝo kaj malleviĝo de la surfaco
de aJcvo

Itono malmola materialo el tero, iom grandaj pecoj de
monto

mezuri konstati ekzemple la longon de objekto per
komparo al konata longo (= mezuro, ekz. metro)
baŭto surfaco de la korpo
tasko farota laboro, limigita laŭ kvanto
pejzaĝo vidaĵo de tero, arbaro, akvo

pianti meti herbon aŭ arbeton por kreski (en nova loko)
kvieta estas iu, kiu n.e atentigas dolore pri sia ĉeesto, lasas
ripozi kaj mem seiunove ripozas
peno foirta eluzo de sia laboro k&j kapablo
popolo granda aro de homoj el sama lando, kun sama
lingvo

36. matura estas, kiu evoluis kaj fariĝis preta

kulturi plenumi laboroĵn, kiuj faras la teron fruktodona
kaj ‘kreskigas manĝeblajn herbojn, berojn kaj fruktojn
delikata agrable sentebla per tuŝo, gusto, aŭdo aŭ vido
frandi manĝi kun ple 2 uro kaj senti bonguston
gvidi konduki montrante la vojon
simpla facile komprenebla kaj solvebla
kruro parto inter la korpo kaj piedo
pantaiono vira vestaĵo, de la korpo ĝis la piedoj
36. tubero ronda parto de kreskaĵo, formaĵo sur la surfaco ktp.
grundo la surfaco de la tero
piki oni povas per ilo, kiu havas akran pinton

40. baki prepari per varmigo en fomo

tablotuko kvarangula peco de maldika materialo, kiu
kovras la tablon
kutimo mamiero de konduto
kompati 'kunsenti ies malfeliĉon
bat&Ias interbatiĝas

41. aŭtuno sezono inter somero kaj vintro

sveni perdi kapablon senti, aŭdi, vidi kaj movi sin, por
kelka tempo

42. sojlo ŝtono aŭ dika tabulo sub la pordo

mato maldelikata kovraĵo de planko aŭ de objektoj

43. ju pli granda, des pli bona: kiom pli granda, tiom pli bona
signalo interkonsentita signo por averto

konservi ne perdii, zorgi ke io ne perdiĝu

44. farti bone: esti en bona stato de korpo kaj sano

oscedi malfermi la buŝon per forta enspiro, signo de laceco
kelo tenejo subtera, precipe por manĝaĵoj
sonĝi kvazaŭ vidi kaj sperti ion dum la dormo
breto tabulo kuŝanta, sur kiu oni metas librojn, manĝaju-
jojn ktp.

turo (parto det konstruaĵo, pli alta ol la ĉirkaŭo
frapo bateto

konscia kun klara sento. vido. aŭdo kaj pensado

45. taso malgranda ujo por trinki, ordinare uzata sur telereto,

'subtaso'

grumbli murmuri por montri malkontentecon

46. bruna kvazaŭ malpura koloro flave ruĝa

abio pingloarbo, bildo sur paĝo 18 en la 6a ĉapitro
lukso maiŝparemo por plezuro

milito montro de malamikeco kontraŭ fremda pcq>olo, per
batado, pafado ktp.

rezisti kontraŭstari, ne submetiĝi, ne obei
ŝirmi kovri kaj defetndi kontraŭ io malbona
kneŭi paston: preme miksi ĝin kaj pretigi por formado
tapiŝo luksa, delikata kovraĵo de planko

47. rekomendi ion: laŭdi ĝin, por ke iu estu preta akcepti ĝin
problemo demando aŭ enigmo, kie$ solvo estas gr&va por

la praktiiko

rezulto sekvo de pensado aŭ de iaboro

48. jubileo festo pro gr&va dat/reveno
poluri glatigi la surfacon brila

tualeto tutajo de la objektoj, per kiuj oni vestas sin
reloj longaj feraj stangoj, sur kiuj ruliĝas la radoj de
vagonaro

distanco mezuro de rekta vojo inter dw lokoj
fulgo konsistas el karberoj

49. ŝanceli movi tien kaj reen por faligi, renversi

50. far/endaj laboroĵ estas tiuj, kiuĵn mUj devas fari
arĝento blanka, valora metalo, uzata por^ monero-j

51. marko papera signo de p&gita valoro aŭ por memorigo

pri lo; ankaŭ monunuo en kelkaj landoj
nacio popolo, regnanoj kun komunaj historio, kutimoj,
lingvo

spaco tio, en kio troviĝas ĉiuj objektoĵ

planedo ronda granda objekto, kiu rondiras ĉirkaŭ la suno

korespondi interlanĝi leterojn

inko kolora fluajo por skribado

‘surda kiu nenion aŭdas

krajono skribilo el ligna stangeto kun interno el karbo-
simila materialŭ

en oriento suno leviĝas, en okcidento malleviĝas

52. domaĝo bedaŭrinda perdo

53. piano antaŭe pripensita agmetodo
esprimi eldiri sian penson, opimion aŭ volon

Gramatiko

:o

Paĝo 127

Enhavo 1-31

LISTO DE GBAMATIKAJ ELEMENTOJ

(numeroj de ĉapitroj)

La (artikolo) . 1

o (substantivo) . 1, 3

a (adjektivo) . 1, 3

e (adverbo) . 9 ( 13, 25

j (multenombro) . 1

n (akuzativo) .5, 6, 30, (almovo) 11, 13, 16, 17

tiel (same, egale) ... kiel (egaleco) 30

pli ... ol (komparativo) . 4

(la) plej (superlativo) . 13

nombroj . 1—10, 14, 15

nombroj ordaj: . -a 5, kioma 19, -e 7

personaĵ pronomoj: ci 25

mi 5, vi 6, li, ŝi 2, ĝi 5; ni, vi 6, ili 2; si,onil0,ll

posedaj pronomoj: mia &c . 6

pronomtabelo; ĉi . 16, 30

Verbo: as, is, os. us, u (finitaj formoj) . 25

i (infinitivo) . 7, 25

ant, int, ont (participoj aktivaj) . 32

at, it, ot ( » pasivaj) . 35

ne (negativo) . .. 1, nek 10

ĉu (demanda partiklo) . 7

Prepozicioj:

al 8, antaŭ 11, apud 5, ĉe 6, ĉirkaŭ 9, da 5, de
(poseda) 2, (loka)l6, 17 ,(tempa) 18, dum 20,
ekster 11, el 9, 10, 17, en 6, 11, 12, ĝis 18, inter 19,
je 18, kontraŭ 31, krom 19, kun 7, laŭl9 20,26,
malgraŭ 26, per 6, po 10, por 8,11, post 7, preter 29,
pri 8, pro 13, 23, sen 9, sub 5, super 5, sur 5, tra 11,
trans 27, 35.

Afiksoj:

dis 31, 47, ek 6, ge 2, mal 1, re 8, 10, 12;
ad 22, 42, aĵ 10, 42, an 20, 40, ar 9, 37, ebl 11, 42,
ec 16, 42, eg 26, 37, ej 25, 49, em 45, end 50, er 29,
37, et 15, 37, ld 3, ig 8, 22, iĝ 11, 22, ll 48, 49, in 2,
ind 24, 45, ing 49, ist 40, obl 15, 47, on 21, 47,
op 37, 47, uj 17, 49, ul 15, 40, um 21, 31, 37, 53.

TABELO DE ENHAVO

paĝo

1. La kokoj (j, mal) . 1

2. La familio Koko (in, de, ge) . 2

3. Demandoj kaĵ respondoj (kio, kia, id, o, a)., 4

4. Keko kaj Riko kalkulas (kiom, pli, ol, e) .... 5

5. Keko desegnas (n T kie, tie, u) . 7

6. Konjo desegnas (ek, havas -n, as) . 9

7. Keko skribas (i, e, ĉu) . 12

8. Riko desegnas (ig, re) .. 14

9. Ludo pri strekoj (il, ar, ke ni faru) . 16

Enigmoĵ pri kvaranguloj (aĵ, re, ĉi, oni).. 19

11. Fenestro kaj spegulo (iĝ, ebl, sin),

Lokoj (en -n) . 23

12. Poĉjo malbonfaras (ig, e) . 25

13. Poĉĵo gajnas premion (kie, kien) . 27

14. Nia mano (nombroj) . 30

15. Pri bestoj kaj piedoj (nombroj, obl, ul) .... 32

16. Proverboj (tabelvortoj: kio, kiu, kia, kie, kiom;

ec, ui) . 35

17. La korvo sur la ponto (il, uj; ie, ien) . 38

18. Poĉjo ne komprenas la horloĝon (kiam) .... 41

19. Leciono pri la tempo. 44

20. La semajno (as, is, os, kiel -n) . 46

21. La monatoj kaj la jaro (ebl, ec, on, um) .... 48

22. Proverboj (ig, iĝ) . 50

23. La eterna kalendaro . 51

24. La mlrinda kaptaĵo de Poĉjo (ind, se -us) 52

25. La kaŝludo (ej), Proverboj (e, as, is, os,

ns, u, 1) . 56

26. Maidensa estas la nesto de pigo (it, ant, eg) 58

27. Keko kaj Riko aĉetas terpomojn (int, at) 61

28. La danĝeroj de tranĉilo (em, ot) . 64

29. La stranga neĝulo (er) . 66

30. Proverboj (Tabelvortoj: kiam, kiel, kial, kies) 70

31. Danĝera aventuro (um) . 72

32-53 Enhavo_ 128 *a paĝo

32. Keko regalas per flanoj (md), Proverboj

(ant, int, ont) . 74

33. La unua de majo . 78

34. De Printempo al somero . 80

35. Bumerango sin reĵetas, Proverboj (at, it, ot) 82

36. Danĝeroĵ de ĉefvojo . 84

37. La Johana tago (op, um) t Proverboj (et,

eg, ar, er) . 85

38. La marĉaj rubusoj . 88

39. Konjo vizitas la somerdometon . 90

40. Poĉjo ne kondutas bone, Proverboj (an, ist, ul) 91

41. Plej bone ridas, kiu laste ridas . 93

42. Troa ŝparemo ne valoras, Proverboj (ad, aĵ, ec) 94

43. Hundeto en mardanĝero . 97

44. La rikolto de terpomoj kaj la sonĝo de Poĉjo 99

45. La komuna manĝo, Proverboĵ (ebl, ind 3 em) 3 00

46. La flugantaj folioj — kaj bulkoj. 102

47. Keko estas elpensema, Proverboj (obl, on, op,

dis). 104

48. Jubileo de la Onklino . 106

49. Bona konduto sin pagas, Proverboj (ej, uj,

ing, il) . 108

50. La kristnaska abio . 110

51. Keko kaj Riko ricevas fremdlandajn korespon-

dantojn . 112

52. Kato surprizas. 115

53. Vulpo prunteprenas libron . 116

Por dattrigi la studadon

Nun, kiam vi atingis la finon de la Privilegia vojo vi povaa
uzi la atingitan lingvoscion por legado de literaturo, Eble vi po-
vas, se vi estis atentema kaj diiigenta, jam sen maifaciiaĵoj
kompreni kian ajn libron. Sed se vi sentas ian necertecon, volu
komenci per faciiaj legolibroj. Ni citas en ordo de piej faciia al
pli malfaciiaj: Mary kaj Sulo, koresponda romaneto (15 pagoj),

E. Privat, Kario, rakonto pri juna knabo (42 p.), Taglibro de
kongresano ("turisma paroligilo por nova esperantisto), 24 p.

J. Baghy, La verda koro, faciia romaneto el la vivo de espe-
rantietoj en Siberio (S0 p. ). Tumu vin ai la eldoninto de ci tiu
iernoiibro.

Vilho Setaia,